Zwaar werk en langer doorwerken: Inzichten en beleidsopties rond zware beroepen en pensioen in Nederland

Deze verkennende studie van TNO onderzoekt hoe zwaar werk kan worden gedefinieerd en afgebakend in het kader van het langer doorwerken tot de pensioenleeftijd. De aanleiding is het Nederlandse pensioenakkoord en de afspraken over de regeling voor vervroegde uittreding (RVU), specifiek gericht op mensen met zware beroepen.

De publicatie beschrijft zes benaderingen om zwaar werk te identificeren: via werkkenmerken, gezondheidsschade, functietitels, zelfrapportage, medische dossiers of combinaties …

Deze verkennende studie van TNO onderzoekt hoe zwaar werk kan worden gedefinieerd en afgebakend in het kader van het langer doorwerken tot de pensioenleeftijd. De aanleiding is het Nederlandse pensioenakkoord en de afspraken over de regeling voor vervroegde uittreding (RVU), specifiek gericht op mensen met zware beroepen.

De publicatie beschrijft zes benaderingen om zwaar werk te identificeren: via werkkenmerken, gezondheidsschade, functietitels, zelfrapportage, medische dossiers of combinaties daarvan. Elke benadering kent voor- en nadelen wat betreft uitvoerbaarheid, rechtvaardigheid en handhaafbaarheid.

Daarnaast wordt ingezoomd op risico’s zoals lichamelijke belasting, ploegenarbeid, stress en veiligheid, en hoe die cumulatief effect hebben op duurzame inzetbaarheid. Ook wordt gekeken naar indicatoren zoals de mate van vroegtijdige uitval, lage pensioenleeftijd, hoge verzuimcijfers en verminderde levensverwachting.

Het rapport bespreekt drie opties voor beleid: (1) algemene preventieve maatregelen voor alle werkenden, (2) sectorspecifieke of cao-afhankelijke aanpakken, en (3) een landelijke regeling met specifieke toegangseisen. Elk model vraagt een politieke afweging tussen eenvoud, kosteneffectiviteit, en het bereiken van kwetsbare groepen.

De studie is beleidsvoorbereidend en bevat geen aanbeveling voor een specifieke keuze. Er worden ook lessen getrokken uit buitenlandse voorbeelden, zoals België, Duitsland en Zweden, waar andere vormen van zware-beroepenregelingen bestaan.