Voka Paper, 2025, juni: Ruimte om te ondernemen

Vlaanderen bevindt zich op een kritiek kantelpunt in zijn ruimtelijk-economisch beleid. Terwijl de uitdagingen zich opstapelen – van klimaattransitie tot herindustrialisering en strategische autonomie – stokt de ontwikkeling van ruimte voor bedrijvigheid. Bedrijven botsen momenteel op een structureel tekort aan beschikbare ruimte om te ondernemen, te investeren of hun productie aan te passen. De krapte op de markt van bedrijventerreinen is niet alleen een toekomstprobleem, maar ook al realiteit …

Vlaanderen bevindt zich op een kritiek kantelpunt in zijn ruimtelijk-economisch beleid. Terwijl de uitdagingen zich opstapelen – van klimaattransitie tot herindustrialisering en strategische autonomie – stokt de ontwikkeling van ruimte voor bedrijvigheid. Bedrijven botsen momenteel op een structureel tekort aan beschikbare ruimte om te ondernemen, te investeren of hun productie aan te passen. De krapte op de markt van bedrijventerreinen is niet alleen een toekomstprobleem, maar ook al realiteit vandaag. Het effectief beschikbare aanbod aan uitgeefbare percelen bedraagt momenteel slechts 531 hectare. Zonder ingrijpen zal dat actief aanbod binnen een tweetal jaar volledig opgebruikt zijn. In heel wat regio’s, zoals Brugge, de Westhoek en de Vlaamse Ardennen, is het aanbod nu al uitgeput. In West-Vlaanderen groeit de bezorgdheid over het moeizaam verlopende 'Traject Bedrijvigheid' van de Provincie West-Vlaanderen.

Op basis van economische groeiverwachtingen wordt de jaarlijkse behoefte aan ruimte voor niet-verweefbare industrie en bedrijvigheid geraamd op minstens 259 hectare tot 2050, goed voor een bijkomende vraag van 6.700 hectare. Daarbij zijn extra noden voor klimaatneutraliteit, circulaire economie en herindustrialisering nog niet meegerekend. Zonder een doortastend beleid verliest Vlaanderen terrein ten opzichte van buurlanden zoals Frankrijk, dat fors investeert in nieuwe industrieterreinen.

Voka stelt een blauwdruk voor die inzet op vier fronten:

1. Nieuwe bedrijventerreinen creëren op strategische locaties, vooral in regio’s met het grootste tekort.

2. Onderbenutte gronden activeren, zoals leegstaande sites en brownfields.

3. Sterke ruimtelijke governance met duidelijke taakverdeling tussen Vlaamse overheid, provincies en intercommunales.

4. Efficiënter ruimtegebruik via verdichting, verweving, gedeeld gebruik en actualisatie van regelgeving.

Het actieplan bevat ook voorstellen zoals een moratorium op het schrappen van economische bestemmingen, de invoering van een Vlaamse ruimtemonitor en het versnellen van planprocedures. De uitvoering vraagt samenwerking tussen overheden, ondernemers en studiebureaus, met oog voor zowel economische als maatschappelijke meerwaarde.

Deze tekst is gebaseerd op de originele bron en tot stand gekomen met inzet van AI-technologie. Controleer bij twijfel en hergebruik de bron voor juistheid en actualiteit.