Gentse Economische Inzichten, 2025, 21 : Multinationale netwerken in tijden van vertragende globalisering

Deze publicatie analyseert hoe multinationale ondernemingen (MNO’s) hun internationale netwerken van dochterondernemingen herstructureren in een periode van vertragende globalisering, ook wel ‘slowbalisation’ genoemd. De studie focust op de jaren 2010-2020 en baseert zich op een zeer omvangrijke dataset met gegevens over 145.000 Europese moederbedrijven en 844.000 wereldwijde dochterondernemingen.

Belangrijke bevindingen zijn onder meer dat sinds 2017 het aantal netwerkuitbreidingen van MNO’s da…

Deze publicatie analyseert hoe multinationale ondernemingen (MNO’s) hun internationale netwerken van dochterondernemingen herstructureren in een periode van vertragende globalisering, ook wel ‘slowbalisation’ genoemd. De studie focust op de jaren 2010-2020 en baseert zich op een zeer omvangrijke dataset met gegevens over 145.000 Europese moederbedrijven en 844.000 wereldwijde dochterondernemingen.

Belangrijke bevindingen zijn onder meer dat sinds 2017 het aantal netwerkuitbreidingen van MNO’s daalt, terwijl het aantal inkrimpingen (sluitingen of afbouw van buitenlandse vestigingen) toeneemt. Dit wijst op een afnemende globalisering en een grotere focus op ‘nearshoring’ (verplaatsing productie dichter bij het moederbedrijf) en ‘friendshoring’ (verplaatsen van activiteiten naar geopolitieke bondgenoten). In concrete cijfers is bijna de helft van de herstructureringen in de laatste jaren van het decennium te linken aan deze trends.

De studie bekijkt ook de gevolgen van deze herstructureringen voor de economische activiteit in het thuisland, met bijzondere aandacht voor België. Opvallend is dat het inkrimpen van buitenlandse netwerken doorgaans niet leidt tot extra tewerkstelling, toegevoegde waarde of kapitaalinvesteringen in het thuisland. Integendeel, zowel bij Belgische als andere Europese moederbedrijven zijn vaak zelfs negatieve effecten merkbaar na een inkrimping. Uitbreidingen van buitenlandse netwerken gaan daarentegen meestal gepaard met groei van de moederbedrijven in het thuisland, zonder dat de binnenlandse dochterondernemingen hiervan profiteren.

Voor Belgische bedrijven bevestigt de analyse de Europese trends: er is een stijgende trend in friendshoring en nearshoring, en bij uitbreiding van het buitenlandse netwerk is er ook een gemiddelde groei van tewerkstelling en omzet in België zelf. Beleidsmatig adviseert de publicatie om niet te rekenen op een automatische terugkeer van economische activiteit bij het afslanken van buitenlandse activiteiten. De resultaten tonen dat enkel investeringen die de aantrekkelijkheid van het thuisland verhogen, op lange termijn binnenlandse groei stimuleren.