COLORBEL – Evaluating Collective Working-Time Reductions in Belgian Companies: Onderzoek naar collectieve arbeidsduurvermindering in Belgische ondernemingen

Deze onderzoeksrapportage bundelt de resultaten van het COLORBEL-project, dat de haalbaarheid en impact van collectieve arbeidsduurvermindering (ADV) in Belgische ondernemingen evalueert. Het project werd uitgevoerd tussen december 2023 en juni 2025 en kadert in een onderzoeksoproep van BELSPO naar aanleiding van de werkgelegenheidsconferentie 2021.

De focus lag op twee luiken. Enerzijds werd een proefproject opgezet waarbij deelnemende organisaties gedurende zes maanden de ADV konden testen met…

Deze onderzoeksrapportage bundelt de resultaten van het COLORBEL-project, dat de haalbaarheid en impact van collectieve arbeidsduurvermindering (ADV) in Belgische ondernemingen evalueert. Het project werd uitgevoerd tussen december 2023 en juni 2025 en kadert in een onderzoeksoproep van BELSPO naar aanleiding van de werkgelegenheidsconferentie 2021.

De focus lag op twee luiken. Enerzijds werd een proefproject opgezet waarbij deelnemende organisaties gedurende zes maanden de ADV konden testen met behoud van loon. Ondanks een brede wervingscampagne nam slechts één organisatie deel. Drie andere organisaties voerden op eigen initiatief een intern experiment uit. Hierdoor kon geen causale impactanalyse worden uitgevoerd over welzijn, productiviteit, tewerkstelling of milieueffecten.

Anderzijds onderzocht het project waarom werkgevers collectieve ADV overwegen of net afwijzen. Aan de hand van een literatuurstudie en interviews met 31 organisaties werden acht beïnvloedende factoren geïdentificeerd: concurrentievermogen, jobkwaliteit, werkcultuur, arbeidsorganisatie, steun (intern/extern), spillover-effecten, macrotendensen en alternatieve noden. Veel van deze factoren werken contextafhankelijk als drijfveer of obstakel. Het onderzoek stelt dat meerdere voorwaarden tegelijk vervuld moeten zijn (“én-én-én”-logica) om ADV haalbaar te achten.

Het rapport bevat ook beleidsaanbevelingen, zoals een betere informatieverspreiding, blijvende financiële en juridische ondersteuning, en herziening van de bestaande doelgroepvermindering. Deze federale maatregel voorziet in een tijdelijke korting op de sociale zekerheidsbijdragen voor werkgevers die structureel de wekelijkse arbeidstijd collectief verlagen. Ze is echter niet van toepassing op tijdelijke proefprojecten, waardoor experimenten zoals binnen dit onderzoek uit de boot vallen. Bovendien wordt de maatregel in de praktijk vaak gebruikt om extra verlofdagen te financieren, eerder dan om een echte structurele arbeidsduurvermindering te realiseren.

Het rapport wijst erop dat zonder gunstige context en beleidskaders de vrijwillige invoering van collectieve ADV traag blijft verlopen.

Deze tekst is gebaseerd op de originele bron en tot stand gekomen met inzet van AI-technologie. Controleer bij twijfel en hergebruik de bron voor juistheid en actualiteit.