Vlaamse visienota stappenplan richting een inclusiever onderwijs

Deze visienota van de Vlaamse Regering schetst een ambitieus en gefaseerd traject richting een meer inclusief onderwijssysteem in Vlaanderen tegen 2040. Aanleiding zijn onder meer het Rekenhofrapport over de instroom in het buitengewoon onderwijs en het advies van de Onafhankelijke Commissie Inclusief Onderwijs.

Vlaanderen kent een disproportioneel hoog aantal leerlingen in het buitengewoon onderwijs vergeleken met andere Europese landen. Daarnaast zijn kansarme leerlingen er oververtegenwoordig…

Deze visienota van de Vlaamse Regering schetst een ambitieus en gefaseerd traject richting een meer inclusief onderwijssysteem in Vlaanderen tegen 2040. Aanleiding zijn onder meer het Rekenhofrapport over de instroom in het buitengewoon onderwijs en het advies van de Onafhankelijke Commissie Inclusief Onderwijs.

Vlaanderen kent een disproportioneel hoog aantal leerlingen in het buitengewoon onderwijs vergeleken met andere Europese landen. Daarnaast zijn kansarme leerlingen er oververtegenwoordigd. Deze situatie ondermijnt het leerrecht, leidt tot capaciteitsproblemen en legt druk op leerlingenvervoer en onderwijskwaliteit. Ook CLB’s worden overbevraagd door toenemende administratieve lasten.

De Vlaamse Regering wil deze trend keren door:

• het versterken van inclusief onderwijs binnen het gewoon onderwijs;

• het oprichten van “pioniersscholen” waarin gewoon en buitengewoon onderwijs, leersteuncentra en welzijnsorganisaties samenwerken;

• het organiseren van een Staten-Generaal in 2025;

• het opstellen van een consultatie- en strategienota met breed draagvlak;

• het hervormen van het attesteringstraject voor buitengewoon onderwijs.

Het doel is een schoolsysteem waarin expertise gedeeld wordt, leerlingen minder gelabeld worden en onderwijskwaliteit voor iedereen gegarandeerd is. Daarbij worden middelen efficiënter ingezet en wordt het aantal leerlingen dat doorstroomt naar buitengewoon onderwijs gereduceerd. De hervorming verloopt in drie fases, gespreid over drie legislaturen: opstart (2024-2029), overgang (2029-2034) en implementatie (2034-2039).

Pioniersscholen worden opgestart vanaf september 2026 via het proeftuinendecreet. Een selectie van 20 scholen mag deelnemen, op basis van hun bestaande kwaliteitswerking en samenwerking met leersteuncentra. Een evaluatie volgt om bredere uitrol mogelijk te maken.

Tot slot wordt een commissie opgericht om de huidige attesteringstypes voor toegang tot buitengewoon onderwijs te herzien. Doel is te evolueren naar een ondersteuningsmodel dat beter aansluit bij de noden van leerlingen én scholen.

De visienota zelf heeft nog geen budgettaire impact, maar verdere implementatie kan wel financiële en organisatorische gevolgen hebben voor alle onderwijsactoren, inclusief lokale besturen.