Van fragmentatie naar transformatie: meerlagige beleidsmixen voor duurzame, gezonde voedselomgevingen in België

Deze beleidsstudie, uitgevoerd door Sciensano en KU Leuven in het kader van het SUSFOODBEL-project, biedt een diepgaande analyse van het Belgische beleid rond voedselomgevingen. Ze spitst zich toe op hoe de fysieke, economische en sociaal-culturele omgeving waarin mensen voedselkeuzes maken, kan bijdragen aan gezondere en duurzamere voedingspatronen. De studie inventariseert en evalueert bestaande beleidsmaatregelen op federaal, regionaal (Vlaanderen, Wallonië, Brussel) en gemeenschapsniveau (Vl…

Deze beleidsstudie, uitgevoerd door Sciensano en KU Leuven in het kader van het SUSFOODBEL-project, biedt een diepgaande analyse van het Belgische beleid rond voedselomgevingen. Ze spitst zich toe op hoe de fysieke, economische en sociaal-culturele omgeving waarin mensen voedselkeuzes maken, kan bijdragen aan gezondere en duurzamere voedingspatronen. De studie inventariseert en evalueert bestaande beleidsmaatregelen op federaal, regionaal (Vlaanderen, Wallonië, Brussel) en gemeenschapsniveau (Vlaamse, Franse en Duitstalige gemeenschap).

Centraal in de studie staat het gebruik van de internationaal erkende Food Environment Policy Index (Food-EPI), aangevuld met juridische analyses en het Six Policy Intervention Points (6IP)-kader. In totaal beoordeelden 51 experten de intensiteit van het huidige beleid. Vlaanderen scoorde hierbij het hoogst, met relatief sterke maatregelen rond publieke aanbestedingen (bv. gezonde schoolmaaltijden), normbeheer via educatie (bv. Voedingsdriehoek) en samenwerking tussen beleidsactoren (bv. Voedselcoalitie, Voedselwerven).

Tegelijk stelt het rapport vast dat België overwegend inzet op informatieve beleidsinstrumenten. Regelgevende en economische maatregelen – zoals het verbieden van reclame voor ongezonde producten of het fiscaal stimuleren van gezonde voeding – zijn onderbenut. Er is ook een gebrek aan afbouwmaatregelen die ongezonde voedingspraktijken actief ontmoedigen.

Voor Vlaanderen worden zeven prioritaire acties geformuleerd, waaronder:

• een wettelijk kader voor lokale overheden om de voedselomgeving te reguleren;

• een toolkit voor steden en gemeenten;

• het integreren van duurzaam voedselbeleid in armoedebestrijding;

• de nood aan betere coördinatie tussen bestuursniveaus.

Voor de federale overheid ligt de nadruk op:

• het erkennen van toegang tot duurzaam voedsel als grondrecht;

• regulering van reclame op sociale media en in publieke ruimte;

• het opstellen van een nationale strategie over voeding, gezondheid en duurzaamheid.

De studie benadrukt ook de nood aan een meer samenhangend nationaal beleid en pleit voor sterkere interfederale samenwerking. De conclusies zijn ook van belang voor lokale besturen, waar steden en gemeenten door middel van de voorgestelde toolkit en capaciteitsversterking kunnen bijdragen aan een gezondere voedselomgeving.