Hoe gezond zijn voedselomgevingen in Vlaanderen?: Analyse van ongezonde buurtwinkels, schoolomgevingen en publieke settings

Deze studie biedt een eerste grootschalige analyse van voedselomgevingen in Vlaanderen, gebaseerd op data van 2008 tot 2020. De voedselomgeving omvat de fysieke, sociale en economische context waarin mensen voedingskeuzes maken. De onderzoekers brengen zowel de community food environment (zoals buurten en schoolomgevingen) als de consumer food environment (zoals supermarkten, sportcentra en ziekenhuizen) in kaart.

Uit het onderzoek blijkt dat de meerderheid van de Vlamingen leeft in een zogenaam…

Deze studie biedt een eerste grootschalige analyse van voedselomgevingen in Vlaanderen, gebaseerd op data van 2008 tot 2020. De voedselomgeving omvat de fysieke, sociale en economische context waarin mensen voedingskeuzes maken. De onderzoekers brengen zowel de community food environment (zoals buurten en schoolomgevingen) als de consumer food environment (zoals supermarkten, sportcentra en ziekenhuizen) in kaart.

Uit het onderzoek blijkt dat de meerderheid van de Vlamingen leeft in een zogenaamde “voedselmoeras” – buurten waar ongezonde verkooppunten domineren. In 2020 had 74% van de Vlaamse woonoppervlakte meer ongezonde dan gezonde verkooppunten. Eén op drie woonbuurten beschikte zelfs niet over een enkele gezonde winkel. Vooral kinderen, ouderen en gezinnen met een laag inkomen worden disproportioneel getroffen door deze ongezonde voedselomgeving. In buurten met veel ouderen is de oppervlakte voedselwoestijn zelfs toegenomen tussen 2008 en 2020.

De omgeving rond scholen blijkt sterk obesogeen te zijn, met veel fastfood- en gemakswinkels binnen wandelafstand. Ook het aantal advertenties voor ultrabewerkte voeding en alcohol rond scholen en universiteiten ligt hoog. Voorts werd vastgesteld dat jonge kinderen die naar school gaan in buurten met veel fastfood meer kans maken op overgewicht.

Ook publieke instellingen zoals ziekenhuizen, overheidsgebouwen, hogescholen en sportcentra bieden in meerderheid ultrabewerkte voeding aan. In 56% van de gevallen sponsoren voedings- of drankbedrijven jeugdsportclubs. Tot slot werd de voedselomgeving in Antwerpen district als casestudie onderzocht om beleidsmonitoring op lokaal niveau te ondersteunen.

De studie besluit met beleidsaanbevelingen voor Vlaamse en lokale overheden. Zo pleit ze voor maatregelen tegen reclame voor ongezonde voeding in de publieke ruimte, het stimuleren van gezonde verkooppunten en het verbeteren van het aanbod in publieke settings. Het verbeteren van voedselomgevingen wordt beschouwd als een structurele hefboom om gezondheidsongelijkheid tegen te gaan.