Regards économiques, 2025, 189: Europese CO₂-markten en hun impact op klimaat, economie en sociale rechtvaardigheid

Deze publicatie analyseert de werking, prestaties en uitdagingen van de Europese markten voor CO₂-uitstootrechten. Sinds 2005 is het Systeem voor de handel in emissierechten (SEQE 1) actief voor grote industriële en energie-intensieve sectoren, later uitgebreid naar luchtvaart en maritiem transport. Het systeem legt een jaarlijks dalend emissieplafond vast, stimuleert bedrijven via een koolstofprijs om te investeren in emissiereductie en genereerde sinds zijn start 152 miljard euro aan veilingop…

Deze publicatie analyseert de werking, prestaties en uitdagingen van de Europese markten voor CO₂-uitstootrechten. Sinds 2005 is het Systeem voor de handel in emissierechten (SEQE 1) actief voor grote industriële en energie-intensieve sectoren, later uitgebreid naar luchtvaart en maritiem transport. Het systeem legt een jaarlijks dalend emissieplafond vast, stimuleert bedrijven via een koolstofprijs om te investeren in emissiereductie en genereerde sinds zijn start 152 miljard euro aan veilingopbrengsten voor klimaatprojecten. Belangrijke aandachtspunten zijn de bescherming van de concurrentiepositie van Europese bedrijven en het voorkomen van fuite de carbone (verplaatsing van productie naar regio’s met lagere milieunormen). Hiervoor wordt vanaf 2026 het mechanisme voor koolstofgrenscorrectie ingevoerd.

Vanaf 2027 start SEQE 2 voor de uitstoot uit wegvervoer, gebouwen en kleinere industrieën. Deze markt werkt met aparte emissiequota voor brandstofleveranciers, waardoor energieprijzen voor transport en verwarming zullen stijgen. Dat kan vooral kwetsbare huishoudens en plattelandsbewoners treffen. Om negatieve sociale effecten te beperken, is het Fonds Sociaal Klimaat opgericht (65 miljard euro in 2026-2032, waarvan 2,55% voor België), bestemd voor energie-efficiëntie, hernieuwbare warmte en duurzame mobiliteit.

De studie bekijkt ook de sociale aanvaarding van koolstofprijzen: weerstand neemt af als inkomsten eerlijk en transparant worden herverdeeld, bijvoorbeeld via een dividend carbone. Het rapport benadrukt dat emissiehandel alleen niet volstaat om de klimaatdoelen te halen; bijkomende maatregelen zoals investeringen in hernieuwbare energie, strengere bouwnormen, fiscale hervormingen en subsidies zijn essentieel. Het succes van de Europese klimaatstrategie hangt af van een evenwicht tussen milieudoelen, economische competitiviteit en sociale rechtvaardigheid.

Deze tekst is gebaseerd op de originele bron en tot stand gekomen met inzet van AI-technologie. Controleer bij twijfel en hergebruik de bron voor juistheid en actualiteit.