Bij een kernversterkend lokaal economisch beleid is detailhandel niet weg te denken. De sector is een belangrijke werkgever, voorziet in belangrijke basisvoorzieningen en draagt bij tot de dynamiek en aantrekkingskracht van een stad of gemeente. Lokale besturen staan via hun kernafbakening, ruimtelijke ordening en vergunningenbeleid in voor het maken van onderbouwde keuzes waar detailhandel – op maat van de consument, ondernemer en gemeente – zich het best kan ontwikkelen. De publieke ruimte ondersteunt de winkelruimte met voldoende groen en een multimodale bereikbaarheid.
De Vlaamse Provincies stimuleren een data-gedreven detailhandelsbeleid waarbij onder meer demografische evoluties, wijzigingen in het detailhandelsaanbod, leegstand en horeca overzichtelijk worden gemaakt. Provinciale detailhandelscoaches en lokale besturen werken samen aan leefbare kernen met een aantrekkelijke mix van functies.
Een sector in beweging versterkt de vraag naar een inzichtelijk rapport. Een positieve trend, na de coronapandemie, is het geleidelijk herstel van de winkelomzet in de centrumsteden. Maar andere actuele realiteiten blijven de marges van de retail onder druk plaatsen: de energiecrisis, de torenhoge inflatie en stijgende voedsel- en grondstofprijzen.
Zeker voor kleinere winkelkernen blijven de uitdagingen groot en is een gericht locatiebeleid met een belangrijke focus op dagelijkse goederen en sociale cohesie essentieel. In 2021, voor het eerst sinds lange tijd, neemt de leegstand van handelspanden in de Vlaamse provincies af. In heel wat kernen is dat te wijten aan het feit dat er heel wat commerciële panden uit het aanbod verdwenen zijn (bijvoorbeeld door bestemmingswijzigingen). Toch zijn fysieke winkellocaties helemaal niet afgeschreven: ze bieden nog steeds de creatieve en interactieve belevingsruimte om te ontdekken en te ontmoeten. Ze brengen de couleur locale in het straatbeeld.
De link naar een digitale en zelfs virtuele winkelervaring is nooit veraf en beide kunnen elkaar versterken in hybride formules. Verkoopkanalen staan niet op zichzelf maar bestaan uit een netwerk van fysieke winkels, webshops en marketplaces. Ook ons winkelgedrag zal op termijn meer en meer worden gestuurd door data. De impact hiervan zal voelbaar zijn in de hele sector en ook op gemeenteniveau.
Consumenten maken deel uit van deze gemeenschap, zowel off- als online. Dit rapport zal dan ook aandacht besteden aan de rol van e-commerce en de evoluties in online bestedingen voor diverse productcategorieën.
