Leegstand regeert het land. Kansen voor betaalbaar wonen in Vlaanderen

Deze publicatie brengt de structurele leegstand van woningen in Vlaanderen in kaart op basis van gemeentelijke registers (2024). Volgens de opgevraagde inventarissen staan meer dan 30.000 woningen leeg; dat is ongeveer 1 op 100 woningen en ligt in dezelfde orde als het jaarlijkse aantal nieuwbouwwoningen. In vergelijking met 2016 (±20.000) is de leegstand toegenomen.

De analyse toont ruimtelijke verschillen: in absolute aantallen springt de stad Antwerpen eruit, maar procentueel ligt de leegstan…

Deze publicatie brengt de structurele leegstand van woningen in Vlaanderen in kaart op basis van gemeentelijke registers (2024). Volgens de opgevraagde inventarissen staan meer dan 30.000 woningen leeg; dat is ongeveer 1 op 100 woningen en ligt in dezelfde orde als het jaarlijkse aantal nieuwbouwwoningen. In vergelijking met 2016 (±20.000) is de leegstand toegenomen.

De analyse toont ruimtelijke verschillen: in absolute aantallen springt de stad Antwerpen eruit, maar procentueel ligt de leegstand hoger in landelijke regio’s zoals de Westhoek, delen van Limburg en Oost-Vlaanderen. In de Kempen is de leegstand relatief laag; initiatieven binnen IOK/Kempens Woonplatform en SAAMO worden als mogelijke verklaringen genoemd.

Het rapport schetst beleidskansen: herinvulling van leegstand draagt bij aan betaalbaar en sociaal wonen, minder ruimte-inname (geschat tot ruim 1.200–1.350 ha uitgespaarde open ruimte bij grootschalig hergebruik) en minder materiaal- en afvalstromen; ook de klimaatimpact daalt doordat hergebruik “embodied carbon” spaart.

Verder worden instrumenten en voorbeelden besproken: van sociaal beheersrecht tot Pandschap-modellen die leegstaande private woningen conform maken en via sociale verhuur inzetten; steden als Antwerpen (AG Vespa) en Gent tonen praktijkcases van opkopen en herontwikkelen.

Tot slot pleit de publicatie voor een één geïntegreerd leegstandsregister (incl. adressen) over bestuursniveaus heen om beleid te stroomlijnen en opportuniteiten beter te benutten.

Deze tekst is gebaseerd op de originele bron en tot stand gekomen met inzet van AI-technologie. Controleer bij twijfel en hergebruik de bron voor juistheid en actualiteit.