Inspiratienota Etion, 2025, 141: Liminaliteit als hefboom voor maatschappelijke transformatie in tijden van crisis – focus op Vlaanderen

Deze inspiratienota onderzoekt hoe periodes van diepe crisis en onzekerheid – zogenaamde ‘liminale periodes’ – kunnen leiden tot maatschappelijke transformatie. Liminaliteit verwijst naar de overgangsfase tussen oude en nieuwe structuren, waarin bestaande zekerheden wegvallen en nieuwe vormen van organisatie en betekenis nog in ontwikkeling zijn.

De nota vertrekt vanuit urgente hedendaagse uitdagingen zoals klimaatverandering, technologische disruptie, politieke polarisatie en groeiende ongelijk…

Deze inspiratienota onderzoekt hoe periodes van diepe crisis en onzekerheid – zogenaamde ‘liminale periodes’ – kunnen leiden tot maatschappelijke transformatie. Liminaliteit verwijst naar de overgangsfase tussen oude en nieuwe structuren, waarin bestaande zekerheden wegvallen en nieuwe vormen van organisatie en betekenis nog in ontwikkeling zijn.

De nota vertrekt vanuit urgente hedendaagse uitdagingen zoals klimaatverandering, technologische disruptie, politieke polarisatie en groeiende ongelijkheid. De auteurs leggen verbanden met historische voorbeelden zoals de Renaissance na de Zwarte Dood en de New Deal in de Verenigde Staten na de Grote Depressie. Beide periodes tonen hoe fundamentele schokken oude systemen ondermijnen en ruimte scheppen voor creatieve vernieuwing – mits er bewuste keuzes worden gemaakt en experimentatie wordt toegelaten.

De rol van ‘agency’ – het menselijk vermogen om actief te handelen en vorm te geven aan verandering – staat centraal in deze analyse. De publicatie benadrukt dat transformatie geen automatisch gevolg is van crisis, maar afhankelijk is van collectieve actie, reflexiviteit en leiderschap dat ruimte creëert voor innovatie in plaats van controle op te leggen.

Tot slot worden er aanbevelingen geformuleerd om als samenleving met onzekerheid om te gaan en liminale periodes te benutten als kans. Voorbeelden uit de actualiteit tonen hoe nieuwe vormen van ondernemen, bestuur en samenwerking – zoals coöperatieve modellen, regeneratieve landbouw of opensource-technologie – bijdragen aan alternatieve toekomsten.

Deze tekst is gebaseerd op de originele bron en tot stand gekomen met inzet van AI-technologie. Controleer bij twijfel en hergebruik de bron voor juistheid en actualiteit.