Herziening kritische lasten volgens de massabalans-methode: verzuring en vermesting van natuur in Vlaanderen in kaart gebracht

Deze studie actualiseert de kritische lasten voor vermesting en verzuring in Vlaanderen aan de hand van de simple mass balance-methode (SMB). Deze indicatoren worden gebruikt om te bepalen in welke mate stikstof- en zwaveldepositie de draagkracht van ecosystemen overschrijdt, met het oog op beleidsopvolging binnen het Vlaamse Luchtbeleidsplan.

De herziening omvat nieuwe berekeningen van de kritische lasten op basis van recente bodemdata (INBOdem), een geactualiseerde natuurafbakeningskaart met v…

Deze studie actualiseert de kritische lasten voor vermesting en verzuring in Vlaanderen aan de hand van de simple mass balance-methode (SMB). Deze indicatoren worden gebruikt om te bepalen in welke mate stikstof- en zwaveldepositie de draagkracht van ecosystemen overschrijdt, met het oog op beleidsopvolging binnen het Vlaamse Luchtbeleidsplan.

De herziening omvat nieuwe berekeningen van de kritische lasten op basis van recente bodemdata (INBOdem), een geactualiseerde natuurafbakeningskaart met vijf ecosysteemtypes (loofbos, naaldbos, grasland, heide en kustduinen) en een aangepaste Europese methodologie (CLRTAP 2017/2024). In totaal werden kritische lasten berekend voor 1.890 bodemreceptoren.

Voor vermesting werd de kritische nitraatuitspoeling als norm gehanteerd. Voor verzuring werd gewerkt met de verhouding van basische kationen op aluminium in de bodemoplossing, wat een indicator is voor de zuurbelasting die plantenwortels ondervinden.

De nieuwe kaarten tonen dat in 2022:

• 72% van de Vlaamse natuuroppervlakte een overschrijding kent van de kritische last voor vermesting (gemiddeld 8,1 kg N/ha/jaar).

• 43% van de oppervlakte overschreden wordt voor verzuring (gemiddeld 517 Zeq/ha/jaar).

Vooral naaldbos en heide zijn kwetsbaar, door hun lage buffercapaciteit en locatie in regio’s met hoge stikstofdepositie als gevolg van intensieve veeteelt. In deze ecosystemen is 100% van het areaal in overschrijding voor vermesting en tot 91% voor verzuring. De impact van zwavel is in dalende lijn, waardoor verzuring vandaag grotendeels toe te schrijven is aan stikstofdepositie.

De vergelijking met vroegere gegevens toont een lichte verbetering bij vermesting, vooral door dalende stikstofemissies in 2000–2015. Voor verzuring daarentegen zijn de kritische lasten in de nieuwe berekeningswijze strenger geworden, wat leidt tot een hoger vastgesteld aandeel in overschrijding.

Het rapport besluit dat structurele reductiemaatregelen over alle sectoren heen noodzakelijk zijn. Vlaanderen is bovendien afhankelijk van buitenlandse emissies, die in 2022 verantwoordelijk waren voor 46% van de stikstofdepositie. Verder wordt gepleit voor de ontwikkeling van dynamische modellen en uitbreiding van kritische lasten naar aquatische ecosystemen en moeras- en veengebieden.

Deze tekst is gebaseerd op de originele bron en tot stand gekomen met inzet van AI-technologie. Controleer bij twijfel en hergebruik de bron voor juistheid en actualiteit.