Evaluatierapport installatie van de lokale en provinciale bestuursorganen na de verkiezingen van 13 oktober 2024

Na de gemeenteraadsverkiezingen van 13 oktober 2024 moesten in 285 gemeenten, in 10 
districten en in de 5 provincies nieuwe lokale bestuursorganen worden geïnstalleerd. Deze 
installatie verliep volgens de regels vastgelegd in het decreet over het lokaal bestuur (DLB) en het 
Provinciedecreet. De installatie van de gemeenteraden en districtsraden week echter sterk af van 
eerdere installaties, voornamelijk door de invoering van nieuwe spelregels via het decreet van 16 
juli …

Na de gemeenteraadsverkiezingen van 13 oktober 2024 moesten in 285 gemeenten, in 10 
districten en in de 5 provincies nieuwe lokale bestuursorganen worden geïnstalleerd. Deze 
installatie verliep volgens de regels vastgelegd in het decreet over het lokaal bestuur (DLB) en het 
Provinciedecreet. De installatie van de gemeenteraden en districtsraden week echter sterk af van 
eerdere installaties, voornamelijk door de invoering van nieuwe spelregels via het decreet van 16 
juli 2021 ter versterking van de lokale democratie:
- keuze fractievorming bij de indiening van de kandidatenlijsten;
- initiatiefrecht van 14 dagen voor de stemmenkampioen van de grootste lijst (met 
uitzondering van de 6 randgemeenten en de gemeente Voeren) en cascadesysteem;
- verplicht gebruik van modellen van akte van voordracht;
- vervroegde installatievergadering in de eerste week van december (met uitzondering van 
de fusiegemeenten);
- semi-rechtstreekse aanduiding van de burgemeester (met uitzondering van de 6 
randgemeenten).
Deze wijzigingen zijn in tegenstelling tot wat algemeen is aangenomen niet opgenomen in een 
allesomvattend nieuw Kiesdecreet. De wijzigingen zijn doorgevoerd in de organieke regelgeving, 
zijnde het decreet over het lokaal bestuur (verder: DLB) dat onder andere de regels rond de 
samenstelling van de gemeenteraad bevat. Het Lokaal en Provinciaal Kiesdecreet bevat enkel de 
spelregels over de verkiezing van de raadsleden. Voor een evaluatie van de verkiezingen zelf wordt 
verwezen naar het ‘Evaluatierapport gemeente- en provincieraadsverkiezingen 13 oktober 2024’.
In de Beleidsnota Binnenlands Bestuur 2024-2029 is een evaluatie aangekondigd van de regels rond 
de installatie van de lokale bestuursorganen. Dit evaluatierapport heeft als doel de impact van 
deze nieuwe regels te analyseren en beleidsaanbevelingen te formuleren om de procedures rond 
de installatie van de lokale bestuursorganen te verbeteren en optimaliseren. Voor de provincies 
bleven de spelregels gelijk: er was geen initiatiefrecht en er golden geen verplichte modellen van 
akte van voordracht. Het evaluatierapport richt zich dan ook voornamelijk op de gemeenten en 
de OCMW’s. 
Het evaluatierapport dient als basis voor verdere discussie en besluitvorming over de regelgeving 
rond de installatie van de lokale bestuursorganen