CSB Working Paper, 2024, 3: Europese armoedebestrijding tussen pessimisme en perspectief

Deze onderzoekspaper bespreekt waarom de armoedebestrijding in Europa al decennia lang stagneert, ondanks herhaalde beleidsintenties op EU-niveau. Het rapport analyseert structurele oorzaken van deze impasse en onderzoekt of er nog ruimte is voor vooruitgang. Centraal staat de zogenaamde "glazen plafond"-theorie: het idee dat er hiërarchieën bestaan in inkomensbescherming (van sociale bijstand tot minimumlonen), die het verhogen van uitkeringen politiek en economisch bemoeilijken.

De studie toon…

Deze onderzoekspaper bespreekt waarom de armoedebestrijding in Europa al decennia lang stagneert, ondanks herhaalde beleidsintenties op EU-niveau. Het rapport analyseert structurele oorzaken van deze impasse en onderzoekt of er nog ruimte is voor vooruitgang. Centraal staat de zogenaamde "glazen plafond"-theorie: het idee dat er hiërarchieën bestaan in inkomensbescherming (van sociale bijstand tot minimumlonen), die het verhogen van uitkeringen politiek en economisch bemoeilijken.

De studie toont aan dat de minimuminkomens in de meeste EU-landen onder de armoedegrens blijven, ondanks de relatief beperkte budgettaire inspanning die nodig zou zijn om iedereen boven die drempel te tillen. De politieke realiteit – zoals belastingweerstand bij de middenklasse en structurele afhankelijkheden tussen uitkeringen en minimumlonen – blijkt echter een belemmering. Een verhoging van sociale minima zou immers druk zetten op andere inkomensniveaus in de inkomenshiërarchie.

Toch is het beeld niet louter negatief. Het rapport stelt vast dat in de meeste EU-landen de wettelijke minimumlonen en effectieve lonen stabiel zijn gebleven of zelfs licht zijn gestegen ten opzichte van de armoededrempel, met name in Centraal- en Oost-Europa. Tegelijk is de loonkloof tussen werk en uitkering vaak nog voldoende om werkgelegenheid te stimuleren, hoewel de afstand in sommige landen afneemt.

Op basis van een analyse van statistieken en beleidskaders wordt geconcludeerd dat vooruitgang in armoedebestrijding wél mogelijk is, mits beleidsmakers gelijktijdig werk maken van hogere minimumlonen én betere sociale bescherming, zonder de werkprikkel uit het oog te verliezen.

Deze tekst is gebaseerd op de originele bron en tot stand gekomen met inzet van AI-technologie. Controleer bij twijfel en hergebruik de bron voor juistheid en actualiteit.