Besluit van de Vlaamse Regering over de omgevingshandhaving (Omgevingshandhavingsbesluit)

Het besluit werkt de uitvoeringsbepalingen uit van het Kaderdecreet Vlaamse Handhaving (KVH) van 14 juli 2023, inclusief de recente wijzigingen aan het DABM (Decreet Algemene Bepalingen Milieubeleid) en de VCRO (Vlaamse Codex Ruimtelijke Ordening) die op 26 april 2024 werden goedgekeurd. De maatregelen zijn relevant voor alle bestuursniveaus binnen het beleidsdomein Omgeving en treden in werking vanaf 1 april 2026.

Kernpunten van het besluit:

• Uniformering en digitalisering: De regelgeving rond…

Het besluit werkt de uitvoeringsbepalingen uit van het Kaderdecreet Vlaamse Handhaving (KVH) van 14 juli 2023, inclusief de recente wijzigingen aan het DABM (Decreet Algemene Bepalingen Milieubeleid) en de VCRO (Vlaamse Codex Ruimtelijke Ordening) die op 26 april 2024 werden goedgekeurd. De maatregelen zijn relevant voor alle bestuursniveaus binnen het beleidsdomein Omgeving en treden in werking vanaf 1 april 2026.

Kernpunten van het besluit:

• Uniformering en digitalisering: De regelgeving rond handhaving van milieu en ruimtelijke ordening wordt verder geharmoniseerd. Digitale gegevensuitwisseling en samenwerking tussen lokale, gewestelijke en federale actoren worden gestimuleerd via het Vlaams Handhavingsplatform (VHP).

• Verruimde bevoegdheden voor toezichthouders: Lokale en gewestelijke toezichthouders krijgen een bredere bevoegdheid voor de handhaving van milieuregelgeving en ruimtelijke ordening, met uitzondering van het toezicht op klasse 1-bedrijven, dat voorbehouden blijft aan het gewest. Ook bijzondere veldwachters kunnen onder voorwaarden als toezichthouder worden aangesteld.

• Opleiding en professionalisering: Zowel lokale als gewestelijke toezichthouders dienen verplichte opleidingen te volgen, georganiseerd door het Agentschap Justitie en Handhaving en het departement Omgeving. Dit moet leiden tot een uniforme en professionele handhaving.

• Herstelinstanties en handhavingsprocedures: Nieuwe regels rond aanstelling, bevoegdheden en samenwerking van herstelinstanties worden geïntroduceerd. Zowel op Vlaams als gemeentelijk niveau kunnen herstelmaatregelen worden opgelegd of via schikkingen geregeld. De Vlaamse herstelraad krijgt een grotere rol bij de bekrachtiging van herstelschikkingen.

• Transparantie in opbrengstverdeling: Er komt een billijke verdeling van de opbrengsten uit bestuurlijke sancties: 60% van de opbrengsten van sancties op basis van gemeentelijke vaststellingen gaat naar de betrokken gemeenten, 40% naar het gewest. In de overgangsperiode geldt een forfaitair systeem met 25% van de opbrengsten voor de gemeenten, op basis van het aantal processen-verbaal.

• Adviezen en participatie: Het besluit is tot stand gekomen in nauw overleg met onder andere de Sociaal-Economische Raad voor Vlaanderen, de Milieu- en Natuurraad van Vlaanderen, de Vereniging van Vlaamse Provincies (VVP) en de Vereniging van Vlaamse Steden en Gemeenten (VVSG). Belangrijke bezorgdheden, zoals de nood aan opleiding en een faire opbrengstverdeling, werden meegenomen in het definitieve ontwerp.