Deze publicatie bevat een tussentijdse evaluatie van het Europese STEP-initiatief (Strategic Technologies for Europe Platform), dat in maart 2024 werd gelanceerd als antwoord op de groeiende geopolitieke en industriële uitdagingen voor Europa. STEP is geen nieuw fonds, maar een coördinatieplatform dat bestaande EU-financieringsprogramma’s op elkaar afstemt. Het focust op drie strategische sectoren: digitale en deeptech, schone en hulpbronnenefficiënte technologieën, en biotechnologie. Tegelijk ondersteunt STEP de ontwikkeling van digitale vaardigheden en het verminderen van strategische afhankelijkheden.
De evaluatie analyseert de eerste resultaten tot eind maart 2025. In totaal werd al meer dan 15 miljard euro gemobiliseerd via bestaande EU-programma’s zoals Horizon Europe, de Europese Innovatieraad en het Digital Europe Programme. Ook werden 190 STEP Seals uitgereikt aan veelbelovende projecten die in aanmerking komen voor alternatieve financiering. Daarnaast werd de STEP Portal gelanceerd als centraal digitaal toegangspunt voor subsidies, en zijn in elf lidstaten (waaronder Frankrijk, Nederland en Duitsland) cohesieprogramma’s aangepast om de STEP-prioriteiten te ondersteunen.
De impact van STEP is nog moeilijk te meten, omdat veel projecten zich in de opstartfase bevinden. Uit de evaluatie blijkt dat het platform op korte termijn wel een significante verschuiving in EU-middelen richting strategische technologieën heeft bewerkstelligd. Toch stuiten lidstaten en begunstigden op belemmeringen, zoals complexe subsidieregels, uiteenlopende beoordelingscriteria en verschillen in staatssteunregels. Vooral in minder ontwikkelde regio’s blijkt het moeilijk om STEP-projecten daadwerkelijk gefinancierd te krijgen.
De Europese Commissie ziet STEP als een waardevol proefproject dat richting geeft aan toekomstig investeringsbeleid. Ze stelt voor om het toepassingsgebied van STEP uit te breiden met defensieprojecten, en om de stimuleringsmechanismen voor lidstaten verder te versterken. De opgedane lessen zullen worden meegenomen in de voorbereiding van het nieuwe Meerjarig Financieel Kader (MFK) na 2027.
Kansen voor Belgische ondernemers
De tussentijdse evaluatie onderstreept dat STEP expliciet mikt op ondersteuning van kleine en middelgrote ondernemingen (kmo’s), start-ups, onderzoeksinstellingen en industriële spelers die bijdragen aan het versterken van de technologische onafhankelijkheid van de EU. Voor Belgische ondernemers betekent dit concreet:
- Toegang tot bestaande EU-programma’s via één platform: Dankzij het STEP (Sovereignty) Portal kunnen ondernemers makkelijker navigeren in het complexe subsidielandschap en sneller nagaan of ze in aanmerking komen voor steun uit programma’s als Horizon Europe, het Innovatiefonds of Digital Europe.
- STEP Seal als kwaliteitslabel: Belgische bedrijven kunnen het STEP Seal aanvragen voor innovatieve projecten in strategische technologieën. Dit keurmerk vergroot hun zichtbaarheid en vergemakkelijkt de zoektocht naar bijkomende financiering via Europese of nationale fondsen.
- Focusthema’s met Belgische sterktes: De drie prioritaire sectoren onder STEP – digitale en deeptech, schone technologieën en biotechnologie – sluiten aan bij bestaande Belgische speerpuntclusters zoals biotech, cleantech en digitale technologie. Vooral ondernemingen die actief zijn in domeinen zoals artificiële intelligentie, cyberveiligheid, batterijtechnologie, waterstof, circulaire economie en duurzame gezondheidszorg vinden hier opportuniteiten voor groei en schaalvergroting.
- Cohesiemiddelen via regionale programma’s: België behoort tot de landen die STEP-doelstellingen hebben geïntegreerd in hun cohesiebeleid. Ondernemers kunnen bijgevolg via Vlaamse of federale instanties gericht steun aanvragen voor projecten die bijdragen aan digitale transformatie, groene innovatie of strategische industriële capaciteit.
- Voorbereiding op de volgende financieringsperiode: Omdat STEP fungeert als proeftuin voor het post-2027 investeringsbeleid van de EU, is tijdige deelname aan de huidige ronde een strategisch voordeel voor ondernemers die op langere termijn willen meedraaien in het Europese innovatiekader.
De Commissie stelt bovendien dat lidstaten bij de herziening van hun nationale programma’s prioriteit moeten geven aan projecten met een STEP Seal, wat de kansen op effectieve toekenning van middelen vergroot.
