Update van de Vlaamse materiaalindicatoren tot 2023: Meer materiaalinzet en -consumptie, grotere grondstofafhankelijkheid in Vlaanderen

Deze update van de Vlaamse materiaalindicatoren geeft een overzicht van de evolutie van materiaalinzet, -consumptie en -voetafdruk in Vlaanderen tussen 2010 en 2023. De totale materiaalinzet in de Vlaamse economie – de som van binnenlandse ontginning en import – steeg met 16%, waarbij vooral de import toenam (+22%), terwijl de binnenlandse ontginning daalde (-13%). Hierdoor is Vlaanderen steeds afhankelijker geworden van ingevoerde grondstoffen, halffabricaten en afgewerkte producten.

De materia…

Deze update van de Vlaamse materiaalindicatoren geeft een overzicht van de evolutie van materiaalinzet, -consumptie en -voetafdruk in Vlaanderen tussen 2010 en 2023. De totale materiaalinzet in de Vlaamse economie – de som van binnenlandse ontginning en import – steeg met 16%, waarbij vooral de import toenam (+22%), terwijl de binnenlandse ontginning daalde (-13%). Hierdoor is Vlaanderen steeds afhankelijker geworden van ingevoerde grondstoffen, halffabricaten en afgewerkte producten.

De materiaalconsumptie (DMC) – het deel van de materiaalinzet dat in Vlaanderen overblijft na uitvoer – steeg met 11% in dezelfde periode. Deze stijging weerspiegelt zich ook in de stijgende uitvoer van materialen (+21%). De haven van Zeebrugge speelt hierin een belangrijke rol als doorvoerhaven voor aardgas sinds 2020, met een piek in 2021 na de coronaperiode.

De materiaalconsumptie per inwoner kende eerst een daling (van 25,6 ton in 2010 naar 22,7 ton in 2016), maar steeg opnieuw tot 26,2 ton per inwoner in 2023. De Vlaamse materialenvoetafdruk (RMC), die ook de indirecte grondstoffen meet, daalde over dezelfde periode met 4% (voortschrijdend gemiddelde), wat per inwoner neerkomt op een daling van 10%.

Hoewel er meer materialen worden gebruikt, laat de studie zien dat de Vlaamse economie minder afhankelijk wordt van dat materiaalverbruik om te groeien. De economische groei (+24% bbp) verloopt sneller dan de stijging van de materiaalconsumptie (+11%), en de RMC daalt zelfs terwijl het bbp stijgt. Dit wijst op een toenemende materiaalproductiviteit, ofwel het vermogen om meer economische waarde te creëren met minder materiaalverbruik.

De inzichten in dit rapport zijn gebaseerd op analyses van VITO in opdracht van OVAM en steunen op internationale methodologieën van Eurostat en het Europees Milieuagentschap.