Regionale samenwerking verankeren: Inzet en (her)verdeling van hulpmiddelen, toegepast op beleidsdomein Ruimtelijke Ordening

Uit eerder onderzoek (Coghe & Derudder, 2021) bleek reeds dat een groot aantal lokale besturen en middenveldorganisaties een afwachtende houding aannemen ten aanzien van regionale samenwerking. Een veelvoorkomend argument is de twijfel omtrent de inzet van (lokale) middelen op regionale schaal. Tegen deze achtergrond verkennen we in dit onderzoeksrapport de mogelijkheden inzake de financiële, personele en juridische hulpmiddelen om de regionale agenda uit te voeren. We passen ons onderzoek t…

Uit eerder onderzoek (Coghe & Derudder, 2021) bleek reeds dat een groot aantal lokale besturen en middenveldorganisaties een afwachtende houding aannemen ten aanzien van regionale samenwerking. Een veelvoorkomend argument is de twijfel omtrent de inzet van (lokale) middelen op regionale schaal. Tegen deze achtergrond verkennen we in dit onderzoeksrapport de mogelijkheden inzake de financiële, personele en juridische hulpmiddelen om de regionale agenda uit te voeren. We passen ons onderzoek toe op het beleidsdomein ‘ruimtelijk beleid’. Op basis van binnen- en buitenlandse onderzoeksresultaten en interviews met sleutelactoren uit vier case-intercommunales komen we tot de volgende bevindingen:
- Op heden passen lokale besturen financiële verevening quasi niet toe in de praktijk. De enige voorbeelden die te vinden zijn, betreffen eenvoudige vormen van financiële herverdeling.
- Zowel lokale besturen als intercommunales zetten sterk in op intergemeentelijke en zelfs regionale personeelsinzet. Intercommunales spelen, waar mogelijk, een bijzonder belangrijke rol bij de coördinatie van regionale initiatieven.
- De bestaande beheersvormen waarbinnen intergemeentelijke samenwerking kan plaatsvinden, voldoen aan de huidige noden. De bevoegdheidsverdeling tussen het lokale, provinciale en gewestelijke bestuursniveau zorgt voor spanningen. Vanuit het terrein wordt een duidelijkere taakverdeling gevraagd, meer integratie van de verschillende beleidsvisies én meer structurele middelen op lokaal/regionaal niveau.
We concluderen dat lokale besturen die zich bovenlokaal wensen te engageren, dit kunnen op basis van de bestaande hulpmiddelen. Het Vlaamse bestuursniveau kan steden en gemeenten hierin echter meer ondersteunen en stimuleren door goede praktijken te delen en de bestaande obstakels weg te werken.