NBB Working Paper, 2025, 475: inkomensongelijkheid en arbeidsaandeel onder druk door automatisering in België

Deze paper van de Nationale Bank van België (NBB) onderzoekt de samenhang tussen inkomensongelijkheid, het dalende aandeel van arbeid in het nationaal inkomen en technologische vooruitgang – meer specifiek: automatisering. De studie stelt zich de vraag of een zelfversterkende spiraal (“doom loop”) ontstaat waarbij hogere inkomensongelijkheid leidt tot meer automatisering, wat op zijn beurt het arbeidsaandeel verder doet dalen en de ongelijkheid vergro…

Deze paper van de Nationale Bank van België (NBB) onderzoekt de samenhang tussen inkomensongelijkheid, het dalende aandeel van arbeid in het nationaal inkomen en technologische vooruitgang – meer specifiek: automatisering. De studie stelt zich de vraag of een zelfversterkende spiraal (“doom loop”) ontstaat waarbij hogere inkomensongelijkheid leidt tot meer automatisering, wat op zijn beurt het arbeidsaandeel verder doet dalen en de ongelijkheid vergroot.

Met behulp van een macro-economisch model voor België wordt gesimuleerd hoe beleidskeuzes, zoals belastinghervormingen of investeringen in vaardigheden, deze spiraal kunnen afremmen of versterken. De resultaten wijzen op een negatieve correlatie tussen automatiseringsintensiteit en het aandeel van arbeid in de productie. Een stijgende kapitaalintensiteit leidt tot een hogere kapitaalopbrengst die vooral bij de hoogste inkomensgroep terechtkomt.

Daarnaast wordt het beleidsrisico belicht dat ongelijkheid en een lage arbeidsinkomensgroei op termijn ook de politieke steun voor herverdelende beleidsmaatregelen ondermijnen. De paper formuleert dan ook suggesties voor een geïntegreerd beleid waarin onder andere progressieve fiscaliteit, herverdeling via sociale zekerheid en activeringsbeleid centraal staan.