Haalbaarheid om tot het pensioen door te werken: analyse bij werknemers en zelfstandige ondernemers op basis van de Vlaamse werkbaarheidsmonitor 2019

Werkbaar werk speelt een belangrijke rol in hoe veertigplussers aankijken tegen doorwerken tot aan de pensioenleeftijd. Dat blijkt uit de driejaarlijkse Werkbaarheidsmeting bij 13.000 werknemers en 3.000 zelfstandige ondernemers in Vlaanderen. Met een werkbare job zien ca. vier op de vijf veertigplussers het zitten om in hun huidige job door te werken tot hun pensioen. Hun job biedt in dat geval voldoende kansen om bij te leren, houdt hen gemotiveerd, zorgt voor niet teveel werkstress en laat we…

Werkbaar werk speelt een belangrijke rol in hoe veertigplussers aankijken tegen doorwerken tot aan de pensioenleeftijd. Dat blijkt uit de driejaarlijkse Werkbaarheidsmeting bij 13.000 werknemers en 3.000 zelfstandige ondernemers in Vlaanderen. Met een werkbare job zien ca. vier op de vijf veertigplussers het zitten om in hun huidige job door te werken tot hun pensioen. Hun job biedt in dat geval voldoende kansen om bij te leren, houdt hen gemotiveerd, zorgt voor niet teveel werkstress en laat werk en privé vlot combineren. Komt één van die werkbaarheidskenmerken onder druk dan neemt het enthousiasme een duik. Dat is zowel bij Vlaamse werknemers als zelfstandige ondernemers het geval. Grote stoorzenders om door te werken tot het pensioen zijn te hoge werkdruk, emotionele of fysieke belasting maar ook het gebrek aan afwisseling in het werk, weinig zelfstandig kunnen werken en een slechte relatie met de leidinggevende.

De driejaarlijkse Werkbaarheidsmeting van de SERV/Stichting Innovatie & Arbeid peilt – naast heel wat andere vragen - sinds 2007 naar de haalbaarheid om tot het pensioen door te werken. De volgende vraag wordt voorgelegd: “Denkt u in staat te zijn om uw huidige job voort te zetten tot uw pensioen?”. Respondenten die een negatief antwoord geven, krijgen als bijkomende vraag “Zou aangepast werk (lichter werk, deeltijds werk…) u wel in staat stellen tot uw pensioen te werken?” De werkbaarheidsmeting onderscheidt vier werkbaarheidsindicatoren: psychische vermoeidheid (werkstress), welbevinden in het werk (motivatie, betrokkenheid), leermogelijkheden in het werk en werk-privébalans. Voor elk van deze vier indicatoren zijn grenzen bepaald die aangeven of een situatie al dan niet problematisch is. We spreken dan over een werkbaarheidsknelpunt. Een werkbare job is een job zonder werkbaarheidsknelpunten.

Werknemers: van de veertigplussers die een werkbare job hebben geeft 81,1% aan dat ze het haalbaar achten om hun huidige job tot het pensioen uit te voeren. Dat aandeel zakt naar 55,4% bij veertigplussers die een job hebben met één werkbaarheidsknelpunt, naar 35,9% bij veertigplussers die een job hebben met twee werkbaarheidsknelpunten en naar 17,3% bij degenen die een job hebben met drie of vier werkbaarheidsknelpunten. De hoge werkdruk en belastende arbeidsomstandigheden blijken de belangrijkste voorspellers te zijn om het niet haalbaar te achten om de huidige job tot het pensioen te kunnen uitvoeren. Ook emotioneel belastend werk, onvoldoende autonomie, het gebrek aan afwisseling in het werk en een problematische relatie met de directe leiding zijn significante voorspellers.