Eindrapport 'Update contextanalyse en roadmapstudie': Vlaamse basisindustrie op weg naar CO₂-arme en koolstofcirculaire toekomst

Deze studie werd uitgevoerd in opdracht van de Vlaamse overheid als voorbereiding op de nieuwe programmanota Klimaatsprong 2026–2030. Het rapport is een actualisatie van de roadmapstudie en contextanalyse uit 2020 en evalueert de vooruitgang van de transitie naar een koolstofcirculaire en CO₂-arme basisindustrie in Vlaanderen.

De focus ligt op de drie energie-intensieve sectoren: staal, raffinage en (petro)chemie, die samen goed zijn voor 79% van de emissies onder het Europese emissiehandelssyst…

Deze studie werd uitgevoerd in opdracht van de Vlaamse overheid als voorbereiding op de nieuwe programmanota Klimaatsprong 2026–2030. Het rapport is een actualisatie van de roadmapstudie en contextanalyse uit 2020 en evalueert de vooruitgang van de transitie naar een koolstofcirculaire en CO₂-arme basisindustrie in Vlaanderen.

De focus ligt op de drie energie-intensieve sectoren: staal, raffinage en (petro)chemie, die samen goed zijn voor 79% van de emissies onder het Europese emissiehandelssysteem (EU ETS) in Vlaanderen. Het rapport analyseert recente beleidsontwikkelingen op Europees, federaal en Vlaams niveau en de evolutie van emissies, energiegebruik, productie, tewerkstelling, investeringen en internationale concurrentiekracht.

Sinds 2019 is de uitstoot in deze sectoren met 16% gedaald. Die afname is echter grotendeels het gevolg van verminderde productie door concurrentiedruk en economische onzekerheid, niet van grootschalige technologische omvorming. De productievolumes daalden onder invloed van hoge energieprijzen, internationale handelsspanningen, en overcapaciteit vanuit o.a. China.

Toch blijft de Vlaamse industrie innoveren. De roadmap bevestigt het strategische belang van elektrificatie, koolstofafvang en -opslag (CCS), waterstof, biomassa en circulaire processen. Er zijn reeds investeringen gepland of lopende in projecten zoals Kairos@C, H2BE en ZESTA, die de emissiereducties tegen 2030-2035 moeten realiseren. Ook worden nieuwe subsidies ingezet, zoals de “transitiecontracten Klimaatsprong” (CfD’s), die bedrijven compenseren bij investeringen in elektrificatie.

Het rapport bevat aanbevelingen gegroepeerd rond vier kernthema’s: beleidsaansturing en regelgeving, financiering van de transitie, infrastructuur en energie, en innovatie en talent. Het roept onder meer op tot meer coördinatie tussen bestuursniveaus, snellere vergunningstrajecten, en grotere inzet op collectieve infrastructuur.

Binnen de context van het Vlaamse programma Klimaatsprong is een selectie van deze beleidsaanbevelingen verder uitgewerkt. De ambitie blijft om tegen 2050 een klimaatneutrale, concurrentiële industrie te realiseren, maar de komende vijf jaar zijn cruciaal voor het nemen van investeringsbeslissingen en de uitrol van noodzakelijke infrastructuur.

Deze tekst is gebaseerd op de originele bron en tot stand gekomen met inzet van AI-technologie. Controleer bij twijfel en hergebruik de bron voor juistheid en actualiteit.