Vijftien jaar na het Perspectiefplan 2020 en bijna tien jaar na de invoering van de persoonsvolgende financiering wordt vastgesteld dat het huidige beleid onvoldoende garanties biedt op kwalitatieve, toegankelijke en tijdige zorg en ondersteuning. De hervorming beoogt meer mensen met een handicap sneller en beter te helpen, wachtlijsten aan te pakken, procedures te vereenvoudigen en meer samenwerking tussen sectoren en beleidsniveaus te realiseren.
Kernpunten van de hervorming
Waarom hervormen?
-
Ondanks eerdere bijsturingen blijft het aantal wachtenden stijgen (ongeveer 3% per jaar).
-
De toegang tot zorg is versnipperd, procedures zijn te complex en het aanbod sluit niet altijd aan bij de actuele zorgnoden.
-
Er zijn onbedoelde verschillen in financiering en besteding tussen minder- en meerderjarigen, en tussen zorgaanbieders.
-
Het beleid wordt herzien met het VN Verdrag inzake de Rechten van Personen met een Handicap als toetssteen.
Doelstellingen en lange termijnvisie (Perspectiefplan 2040)
-
Kwaliteitsvol leven voor elke persoon met een handicap in een open, toegankelijke samenleving.
-
Meer gedeelde verantwoordelijkheid tussen zorg, welzijn, onderwijs, en andere beleidsniveaus.
-
Extra investeringen in zorg en hulpmiddelen, met eenvoudige en toegankelijke systemen.
Drie zorgniveaus
-
Rechtstreeks toegankelijke hulp (RTH): Snelle, laagdrempelige handicapspecifieke ondersteuning zonder zware procedures. Uitgebreid aanbod om meer mensen te helpen, vooral zij die nu op de wachtlijst staan.
-
Persoonsvolgend budget (PVB): Budget voor intensieve, niet rechtstreeks toegankelijke hulp, beschikbaar voor minder- en meerderjarigen met zwaardere zorgnoden.
-
Geïntegreerde, co-gefinancierde zorg: Voor personen met complexe, meervoudige zorg- en ondersteuningsnoden (bv. met psychiatrische, medische, forensische problemen), met meer organisatiegebonden financiering in plaats van persoonsvolgend budget.
Belangrijkste acties
-
Verruiming van het aanbod RTH zodat meer mensen sneller geholpen kunnen worden.
-
Gelijkvormigheid en transparantie in de inzet van persoonsvolgende middelen.
-
Stimuleren van samenwerking tussen reguliere en gespecialiseerde diensten (inclusief gezins- en thuiszorg).
-
Hervorming van de financiering en het systeem van persoonsvolgende financiering, met meer focus op complexe en fluctuerende zorgnoden.
-
Oprichting van één aanspreekpunt handicap per eerstelijnszone, als centrale toegangspoort en begeleider voor personen met een handicap.
-
Hervorming van de toeleiding en wachtlijsten, met onderscheid tussen type vragen (chronologisch, meervragen) en duidelijke rapportering.
-
Aanpassing en verduidelijking van de rol van bijstandsorganisaties.
-
Afstemming en harmonisatie van beleid tussen minder- en meerderjarigen voor meer administratieve eenvoud en continuïteit.
Tijdspad en implementatie
-
Verruiming RTH tegen 1 januari 2027.
-
Gelijkvormigheid in besteding PVB tegen medio 2026.
-
Hervormde erkenning en financiering tegen eind 2027.
-
Intersectoraal zorgmodel bij complexe zorgnoden tegen januari 2028.
-
Eén aanspreekpunt handicap in elke eerstelijnszone tegen medio 2028.
-
Volledige harmonisatie minder- en meerderjarigen tegen begin 2028.
Regionale en lokale impact
-
Gemeenten, lokale dienstencentra en eerstelijnszones worden nauwer betrokken bij de toegang en begeleiding van personen met een handicap.
-
De rol van lokale besturen groeit door de oprichting van lokale aanspreekpunten handicap en een grotere focus op geïntegreerde zorg binnen de lokale sociale kaart.
