Witboek Grensoverschrijdende ruimtes beleven: Het voorbeeld van de Frans-Belgische grens en de voormalige grenspost van Callicanes

Callicanes is een bijzondere plaats, die door de eeuwen heen en door de bevolking is opgebouwd. In de eerste plaats is het uniek omwille van de geografische ligging, op de grens tussen Frankrijk en België. Natuurlijk is het een ontmoetingsplaats geworden tussen de buren van de twee landen, rijk aan verschillen en  gemeenschappelijke gebruiken.
De andere bijzonderheid van Callicanes is zijn duizelingwekkende evolutie in een tijdsbestek van veertig jaar: in het verleden was het een groep velden met…

Callicanes is een bijzondere plaats, die door de eeuwen heen en door de bevolking is opgebouwd. In de eerste plaats is het uniek omwille van de geografische ligging, op de grens tussen Frankrijk en België. Natuurlijk is het een ontmoetingsplaats geworden tussen de buren van de twee landen, rijk aan verschillen en  gemeenschappelijke gebruiken.
De andere bijzonderheid van Callicanes is zijn duizelingwekkende evolutie in een tijdsbestek van veertig jaar: in het verleden was het een groep velden met enkele boerderijen. Het gebied maakte in de jaren tachtig een bocht van 180 graden met de komst van een douanecomplex dat het steeds groter wordende aantal voertuigen kon opvangen dat klaar stond om de grens over te steken.
Tien jaar later, toen de grenzen binnen het Schengengebied opengingen, verloor de plek zijn primaire functie en werd het bijna twintigjaar verwaarloosd. In 2017 mobiliseerden de Communauté de Communes de Flandre Intérieure en haar partner de Provincie West-Vlaanderen zich om Callicanes nieuw leven in te blazen. Na een overlegfase van enkele maanden die met veel succes werd afgerond, besloten de partners om vanaf 2019 hun samenwerking voort te zetten binnen het nieuwe Interreg QUALICANES-project. De partners waren bewust van de omvang die dit project buiten het grondgebied zou kunnen hebben en ook geïnteresseerd in de evolutie van de Frans-Belgische grens, op zoek naar voormalige grensposten en grensoverschrijdende openbare ruimten. Dankzij de bezoeken die ter plaatse werden georganiseerd, werd meer dan 1500 kilometer afgelegd en een vijftigtal plaatsen bezocht, waardoor waardevolle gegevens over de grensregio konden worden verzameld. Het derde deel van deze publicatie is daaraan gewijd.
De grensoverschrijdende samenwerking rond de heropleving van Callicanes is een uniek initiatief dat met deze innovatieve aanpak de banden heeft aangehaald tussen de betrokken publieke actoren, de inwoners en ondernemers. Het doel van dit witboek is om deze ervaring te delen met alle gemeenschappen en openbare instellingen in heel Europa die mogelijk met hetzelfde probleem te maken hebben: hoe moet de ontwikkeling van een grensoverschrijdende openbare ruimte worden aangepakt in het kader van grensoverschrijdende samenwerking?