Verbetering van het kader voor economische migratie om gekwalificeerd talent aan te trekken en te behouden in Vlaanderen: OESO-analyse over arbeidsmigratiebeleid in Vlaanderen

Het document is het resultaat van een uitgebreide overleg in Vlaanderen over arbeidsmigratie, met input van meer dan 80 actoren.

Kernbevindingen en analyses:

• Vlaanderen kampt met een krappe arbeidsmarkt, met de hoogste vacaturegraad in de EER en lage werkloosheid. Tekorten zijn voelbaar in hooggeschoolde en laaggeschoolde sectoren zoals zorg, bouw, horeca en schoonmaak.

• De Vlaamse arbeidsmarkt wordt gekenmerkt door hoge loonkosten, sterke regulering en een relatief lage arbeidsmobiliteit bin…

Het document is het resultaat van een uitgebreide overleg in Vlaanderen over arbeidsmigratie, met input van meer dan 80 actoren.

Kernbevindingen en analyses:

• Vlaanderen kampt met een krappe arbeidsmarkt, met de hoogste vacaturegraad in de EER en lage werkloosheid. Tekorten zijn voelbaar in hooggeschoolde en laaggeschoolde sectoren zoals zorg, bouw, horeca en schoonmaak.

• De Vlaamse arbeidsmarkt wordt gekenmerkt door hoge loonkosten, sterke regulering en een relatief lage arbeidsmobiliteit binnen België.

• Arbeidsmigratie wordt steeds belangrijker om demografische en structurele tekorten op te vangen. Toch blijven veel niet-EER-arbeidsmigranten slechts tijdelijk in Vlaanderen: na vijf jaar is slechts 36% nog aanwezig, tegenover 42% in Nederland.

• Het toelatingsproces voor arbeidsmigranten is traag en complex. Werkgevers worden geconfronteerd met administratieve lasten, lange wachttijden en onduidelijke criteria, wat leidt tot opportuniteitsverlies. Procedures kunnen zes tot negen maanden duren.

• Vlaanderen is relatief open voor migratie in middelgeschoolde knelpuntberoepen (via de knelpuntberoepenlijst), maar de lijst is volgens stakeholders te rigide en niet representatief voor sectorale noden.

• Door beperkingen op de toegang voor laaggeschoolde beroepen groeit het gebruik van alternatieven zoals detachering van niet-EER-werknemers via andere EU-landen, vaak in kwetsbare arbeidsomstandigheden.

• Vlaanderen biedt momenteel weinig centrale ondersteuning voor integratie en huisvesting van arbeidsmigranten. Vooral kleinere werkgevers hebben moeite om buitenlandse werknemers te begeleiden.

• De erkenning van buitenlandse diploma’s, bijvoorbeeld in de zorgsector, verloopt moeizaam en traag, wat het potentieel van migranten onderbenut laat.

Regionale impact:

• VDAB, SERV, NARIC Vlaanderen en lokale dienstencentra spelen een centrale rol in het Vlaamse arbeidsmigratiebeleid.

• De samenwerking met Wallonië, Brussel en buurlanden zoals Nederland en Frankrijk wordt versterkt, onder meer via gedeelde vacaturedatabanken en taalopleidingen.

Impact West-Vlaanderen:

• West-Vlaanderen, en in het bijzonder regio’s als Roeselare en de haven van Zeebrugge, worden genoemd als gebieden met acute tekorten in sectoren zoals techniek, landbouw en logistiek.

Aanbevelingen:
Het rapport stelt voor om de procedures te versnellen, de toegang tot informatie voor migranten te verbeteren, de erkenning van diploma’s te stroomlijnen, en meer structurele ondersteuning te bieden aan werkgevers én werknemers. Ook wordt gepleit voor het beter benutten van internationale studenten en een evenwichtige inzet van migratie als oplossing voor tekorten.