VARIO Advies, 2025, 45 (november): Doorbraakwetenschap en -technologie in Vlaanderen

Een gezonde innovatie-economie steunt op de wisselwerking tussen doorbraken en geleidelijke verbeteringen. Doorbraakonderzoek introduceert radicale nieuwe ideeën en technologieën, maar incrementeel onderzoek is essentieel om deze ideeën te verfijnen, toepasbaar te maken en op te schalen. VARIO ging na welke trend voor doorbraakonderzoek in onze regio aanwezig is in vergelijking met andere landen en regio’s en welke beleidsopties hier het best op inspelen. Daartoe werd een specifieke studie uitge…

Een gezonde innovatie-economie steunt op de wisselwerking tussen doorbraken en geleidelijke verbeteringen. Doorbraakonderzoek introduceert radicale nieuwe ideeën en technologieën, maar incrementeel onderzoek is essentieel om deze ideeën te verfijnen, toepasbaar te maken en op te schalen. VARIO ging na welke trend voor doorbraakonderzoek in onze regio aanwezig is in vergelijking met andere landen en regio’s en welke beleidsopties hier het best op inspelen. Daartoe werd een specifieke studie uitgevoerd.

De meest opvallende vaststelling is dat Vlaanderen internationaal een sterke vooruitgang heeft geboekt in wetenschappelijke productie. Niet alleen is het totale aantal publicaties fors toegenomen, het aandeel doorbraakpublicaties (i.e. zeer vernieuwend en impactvol) is in nog sneller tempo gegroeid. Vlaanderen slaagt er dus niet alleen in om meer wetenschappelijke kennis te produceren, maar ook om output te genereren die vernieuwend is en internationaal weerklank vindt.

In het technologische domein is er eveneens groei, met een duidelijke stijging in het aantal toegekende USPTO-octrooien. Vlaanderen presteert redelijk goed binnen de EU-27. Toch blijft de prestatie ten opzichte van koplopers zoals de VS, Zwitserland, Singapore en China achter. De combinatie van groeiende output maar met beperkte aandeel in doorbraakpatenten onderstreept het belang van beleidsmaatregelen die inzetten op het versterken van Vlaamse technologische innovatie.

VARIO formuleert daarover de volgende aanbevelingen:

Aanbeveling 1: Koester de sterke Vlaamse wetenschapspositie
De wetenschappelijke en technologische positie van Vlaanderen is cruciaal in tijden van geopolitieke fragmentatie. VARIO vraagt om het groeipad naar de 1%-norm te bestendigen.

Aanbeveling 2: Onderzoek de efficiëntieverschillen met de VARIO-benchmarklanden en -regio’s
VARIO vraagt om met gepaste indicatoren dieper in te gaan op de Vlaamse onderzoeksefficiëntie, om inzicht te krijgen in de Vlaamse ranking en de bijhorende verklaringen.

Aanbeveling 3: Creëer een onderzoekscultuur die risico in onderzoek tolereert
Ontwikkel een cultuur waarin zowel verdiepende als vernieuwende ideeën eerlijke kansen krijgen.