Het rapport analyseert de noodzaak voor Vlaanderen en Europa om minder afhankelijk te zijn van externe leveranciers en technologieën. De aanleiding is de groeiende geopolitieke spanning, economische machtsverschuivingen en recente crises zoals de pandemie en de oorlog in Oekraïne.
1. Strategische autonomie en innovatiebeleid
Het rapport benadrukt dat technologische soevereiniteit een voorwaarde is voor strategische autonomie. Dit betekent dat Europa en Vlaanderen in staat moeten zijn om kritieke technologieën zelf te ontwikkelen, produceren en beveiligen. Daarbij gaat het specifiek om sleuteltechnologieën zoals:
-
Hernieuwbare energie
-
Klimaatneutraliteit
-
Digitalisering
-
Circulariteit
-
Micro- en nano-elektronica
-
Fotonica
-
Kunstmatige intelligentie
-
Cybersecurity en connectiviteit
Het rapport stelt dat deze technologieën niet alleen economische waarde hebben, maar ook essentieel zijn voor de veiligheid en veerkracht van infrastructuren en het vermogen om op eigen voorwaarden internationaal op te treden.
2. Onderzoek & Ontwikkeling (O&O)
De SERV pleit voor een versterking van de O&O-capaciteit in Vlaanderen en Europa. Het rapport maakt onderscheid tussen kwantitatieve en kwalitatieve aspecten:
-
Kwantitatief: Meer investeringen zijn nodig om de O&O-uitgaven op te trekken richting de Europese doelstelling van 3% van het BBP. Vlaanderen presteert relatief goed binnen Europa, maar blijft achter bij wereldleiders zoals de VS, Japan en Zuid-Korea
-
Kwalitatief: Investeringen moeten efficiënt en doelgericht zijn, met additionaliteit (extra effectiviteit) en focus op maatschappelijke uitdagingen.
3. Kennisvalorisatie en verspreiding
Een belangrijke uitdaging volgens het rapport is het beter valoriseren van kennis: onderzoeksresultaten moeten sneller en effectiever vertaald worden naar economische en maatschappelijke toepassingen. Dit vraagt om:
-
Sterkere samenwerkingsverbanden tussen bedrijven, kennisinstellingen en overheden
-
Innovatie-ecosystemen rond sleuteltechnologieën
-
Ondersteuning van start-ups en scale-ups in deeptech (innovaties op het snijvlak van fysica, biologie en digitale technologie)
4. Marktcreatie en overheidsbeleid
De SERV stelt dat de overheid een actievere rol moet spelen in marktcreatie voor innovatieve technologieën, bijvoorbeeld via:
-
Regelgeving en standaardisatie
-
Publieke aanbestedingen gericht op innovatie
-
Financiële en fiscale stimulansen
Dit beleid moet zowel gevestigde bedrijven als nieuwe spelers ondersteunen om disruptieve innovaties op te schalen.
5. Internationale samenwerking en kennisveiligheid
Het rapport erkent dat technologische soevereiniteit niet in alle domeinen haalbaar is. Internationale samenwerking blijft essentieel, maar moet gepaard gaan met aandacht voor kennisveiligheid. Dit betekent bescherming tegen ongewenste overdracht van kennis en technologie, en ethische reflectie over samenwerking met landen waar mensenrechten niet worden gerespecteerd
Beleidsdocument
