De overgang naar een meer circulaire economie heeft, naast een ecologische en economische impact, ook belangrijke sociale effecten. De arbeidsmarkt zal zich (moeten) aanpassen aan de nieuwe realiteit en het is dus belangrijk om reeds in een vroeg stadium te anticiperen op deze veranderingen. Gezien de kwetsbare positie van kansengroepen stelt zich de vraag waarmee, in de specifieke context van de circulaire economie, rekening gehouden moet worden om deze groepen ook in de toekomst duurzaam tewerk te stellen.
Dit onderzoek kadert binnen de opdracht van het Departement Werk en Sociale Economie van de Vlaamse Overheid om een antwoord te vinden op de vraag 'welke de impact is van strategische trends in de circulaire economie in Vlaanderen op de duurzame tewerkstelling van kansengroepen in het algemeen en de sociale economie in het bijzonder'. Naast strategische trends in de circulaire economie werden vier andere overheidsopdrachten uitgeschreven met dezelfde onderzoeksvraag maar dan in de domeinen van maatschappelijke noden, E-commerce, (hernieuwbare) energie, 'andere industriële noden'.
Om deze impact te kunnen inschatten willen we ten eerste begrijpen wat 'de circulaire economie' nu eigenlijk precies inhoudt en welke algemene trends zich erin voordoen. Ten tweede willen we een beeld krijgen van welke effecten deze trends hebben op de tewerkstelling in de door ons gedefinieerde circulaire economie sectoren. Als laatste schatten we in welke kansen en bedreigingen de circulaire economie biedt voor de sociale economie. Hierbij kijken we niet alleen naar de sociale economie als een op zich staand geval, maar besteden we ook aandacht aan mogelijke samenwerkingen tussen de sociale en reguliere economie en aan de doorstroom van het sociale naar het reguliere circuit binnen de circulaire economie.
Om deze vragen te beantwoorden doen we beroep op drie verschillende onderzoeksmethoden, namelijk literatuuronderzoek, een kwalitatieve benadering met interviews en workshops, en een kwantitatieve benadering bestaande uit data-analyse. Meer specifiek maken we gebruik van bestaande literatuur en workshops om het concept 'circulaire economie' te kaderen en trends te identificeren, doen we beroep op literatuur en data-analyse om het effect van de trends op tewerkstelling te identificeren en voorspellingen te doen naar de toekomst toe, en namen we interviews af, in combinatie met literatuuronderzoek, om de kansen en bedreigingen voor de sociale economie in te schatten.
Dit rapport is opgedeeld in vier delen, waarvan de eerste drie samenvallen met onze specifieke onderzoeksvragen. Deel 1 bespreekt de trends in de circulaire economie, Deel 2 de impact op de algemene werkgelegenheid, Deel 3 de impact op kansengroepen en sociale economie, en Deel 4 formuleert het algemeen besluit van dit onderzoek.
