Hoe haalbaar is mijn neven- of herbestemming?: Leidraad voor financiële en juridische haalbaarheid van herbestemming van parochiekerken in Vlaanderen

Deze leidraad biedt lokale besturen en kerkbesturen in Vlaanderen concrete handvaten om de financiële en juridische haalbaarheid van neven- en herbestemmingen van parochiekerken in te schatten. Aanleiding is de groeiende vraag naar nieuwe invullingen van kerken die steeds minder liturgisch gebruikt worden. Hoewel parochiekerken vaak cultureel en erfgoedkundig waardevol zijn, kampen ze met hoge exploitatie- en restauratiekosten. Tegelijk neemt het kerkbezoek sterk af, en zijn er veel kerken ‘onde…

Deze leidraad biedt lokale besturen en kerkbesturen in Vlaanderen concrete handvaten om de financiële en juridische haalbaarheid van neven- en herbestemmingen van parochiekerken in te schatten. Aanleiding is de groeiende vraag naar nieuwe invullingen van kerken die steeds minder liturgisch gebruikt worden. Hoewel parochiekerken vaak cultureel en erfgoedkundig waardevol zijn, kampen ze met hoge exploitatie- en restauratiekosten. Tegelijk neemt het kerkbezoek sterk af, en zijn er veel kerken ‘onderbenut’.

Het Platform Toekomst Parochiekerken, opgericht in 2022 door de Vlaamse overheid en gedragen door onder meer VVSG en PARCUM, stelt met deze leidraad een methodiek voor om haalbaarheidsstudies op te zetten. De aanpak rust op vier onderzoekssporen: de sociale en pastorale haalbaarheid, de fysieke staat en het erfgoedstatuut van het gebouw, de stedenbouwkundige context en – als vaakst gemiste component – de financiële haalbaarheid. Deze sporen worden geïntegreerd in een stapsgewijze procesflow, gaande van initiatie tot planuitwerking.

De publicatie wijst op struikelblokken zoals onduidelijke eigendomsstructuren, lange doorlooptijden en gebrekkige ervaring met inkomstenmodellen zoals verhuur of erfpacht. Het rapport reikt hiervoor oplossingen aan zoals het combineren van subsidies, het beperken van restauratiekosten via gefaseerde aanpak of basisingrepen, en het uitbreiden van de projectzone om ontwikkelingsruimte te creëren. Ook bevat het voorbeeldscenario’s en aanbevelingen voor juridische samenwerking en het betrekken van private partijen.

Voor West-Vlaanderen worden enkele cases aangehaald, zoals de Sint-Bartholomeuskerk in Kaaskerke (Diksmuide) en de urnenkerk in Lampernisse, als illustratie van creatieve en financieel gedragen herbestemmingen.

Deze tekst is gebaseerd op de originele bron en tot stand gekomen met inzet van AI-technologie. Controleer bij twijfel de bron voor juistheid en actualiteit.