Evaluatie van de visveiligheid van de VaHo-pomp voor paling op de Stenensluisvaart (Woumen)

Deze studie onderzoekt in welke mate de speciaal ontwikkelde VaHo-pomp, ontworpen door de firma Van Hooste, palingvriendelijk is. De Vlaamse Milieumaatschappij (VMM) legde een norm op waarbij de sterftegraad van palingen bij passage door nieuwe pompen in het pompgemaal op de Stenensluisvaart in Woumen (Diksmuide) maximaal 10% mag bedragen. Aangezien het gemaal zich op een belangrijke migratieroute van de Europese paling bevindt, is een veilige doorgang essentieel voor het behalen van Europese en…

Deze studie onderzoekt in welke mate de speciaal ontwikkelde VaHo-pomp, ontworpen door de firma Van Hooste, palingvriendelijk is. De Vlaamse Milieumaatschappij (VMM) legde een norm op waarbij de sterftegraad van palingen bij passage door nieuwe pompen in het pompgemaal op de Stenensluisvaart in Woumen (Diksmuide) maximaal 10% mag bedragen. Aangezien het gemaal zich op een belangrijke migratieroute van de Europese paling bevindt, is een veilige doorgang essentieel voor het behalen van Europese en Vlaamse doelstellingen inzake vismigratie en palingbescherming.

Het onderzoek, uitgevoerd in labo-omstandigheden, testte de visveiligheid bij een toerental van 250 rpm met 178 palingen. De resultaten toonden aan dat de sterftegraad 1% bedroeg, wat aanzienlijk onder de toegestane norm ligt. Bovendien toonden de meeste vissen geen uitwendige schade. Schade bij enkele individuen kon deels aan de opvangkooi toegeschreven worden. De waargenomen verwondingen waren zelden ernstig en niet toe te schrijven aan drukverschillen, maar eerder aan mechanische processen zoals bladinslag.

De studie maakte ook gebruik van geavanceerde sensortechnologie, waaronder BDS-sensoren (Barotrauma Detection System), om fysieke impactfactoren zoals drukschommelingen en versnellingen tijdens de pompdoorgang te analyseren. Uit deze metingen bleek dat de kans op decompressiegerelateerde sterfte verwaarloosbaar is.

Het rapport besluit dat de VaHo-pomp als palingveilig beschouwd kan worden binnen de geteste condities. Wel wordt aangeraden om aanvullend onderzoek te doen naar de impact op andere vissoorten, zoals brasem of blankvoorn, aangezien paling niet noodzakelijk representatief is voor de hele vispopulatie.

Naast de resultaten worden ook beleidsaanbevelingen geformuleerd, zoals het inzetten op pompen met een lager toerental en grotere diameter, en het belang van een wetenschappelijke standaard voor visveiligheid in België. Dit draagt bij aan de uitvoering van Europese richtlijnen zoals de Kaderrichtlijn Water en het Palingbeheerplan.