Een schuilplaats uit de Tweede Wereldoorlog in de Willem Elsschotlaan in Koksijde. Eindverslag van een toevalsvondst

Dit eindverslag documenteert een toevallig ontdekte, half-ingegraven bakstenen schuilplaats uit de Tweede Wereldoorlog op een perceel aan de Willem Elsschotlaan 35 in Koksijde. De constructie (ca. 3 m x 4 m; binnenhoogte ca. 2,25 m) heeft een troggewelf op metalen I-profielen, een zuidgerichte deur en raam, twee ventilatie-/rookschachten en werd gecamoufleerd onder een tot ca. 1 m dik zandpakket; aan de toegang staan twee bakstenen scherfwanden. Het terreinwerk bestond uit registreren…

Dit eindverslag documenteert een toevallig ontdekte, half-ingegraven bakstenen schuilplaats uit de Tweede Wereldoorlog op een perceel aan de Willem Elsschotlaan 35 in Koksijde. De constructie (ca. 3 m x 4 m; binnenhoogte ca. 2,25 m) heeft een troggewelf op metalen I-profielen, een zuidgerichte deur en raam, twee ventilatie-/rookschachten en werd gecamoufleerd onder een tot ca. 1 m dik zandpakket; aan de toegang staan twee bakstenen scherfwanden. Het terreinwerk bestond uit registreren, opmeten en vrijleggen; mobiele vondsten die het oorlogse gebruik bevestigen, zijn niet aangetroffen.

Historische luchtfoto’s (voorjaar 1944) tonen dat deze schuilplaats deel uitmaakte van minstens drie gelijkaardige, met loopgraven verbonden structuren net ten noorden van Villa Chez Nous. Naoorlogse inventarissen (EMD/Ministerie van Openbare Werken) vermelden ter plekke half-ondergrondse bakstenen “abri’s”; de meeste zijn in de jaren 1970 gesloopt. Een sterk vergelijkbaar, bewaard gebouwtje bevindt zich nog in de duinen ten zuiden van Home Edouard Pecher.

De context is Widerstandsnest (WN) Radetzky, een landinwaarts gelegen steunpunt binnen de Atlantikwall. Vanaf begin 1943 werden hier de staf van het derde bataljon van het 19de Reserve Grenadierregiment en de 10de compagnie (ca. 180 militairen) ondergebracht. Home Pecher fungeerde waarschijnlijk als basis voor de compagnie; Villa Chez Nous — met zijn kenmerkende groene dakpannen — lijkt te zijn ingericht als bataljonshoofdkwartier. De onderzochte schuilplaats sluit via loopgraven op de villa aan.

Het verslag benadrukt dat dergelijke lichte, gemetselde onderkomens (Feldmäßiger Ausbau) talrijk waren maar in de literatuur onderbelicht blijven ten opzichte van grote betonnen bunkers. In en rond Koksijde (West-Vlaanderen) bleven desondanks enkele relict-structuren van WN Radetzky bewaard (o.a. een tweede schuilplaats, mitrailleur-/Flak-resten, schietstand), wat het belang onderstreept van lokale terreininspectie en zorgvuldige documentatie bij ruimtelijke ingrepen.