Publicatie - Jaarrapport

Digimeter 2023

Bron: imec.be

05-03-2024

Publicatiejaar: 2024 Editie: 2023 Aantal pagina's: 84

Vlaanderen blijft digitaal versnellen. Daar waar we op vlak van hardware nog maar weinig verandering zien, ligt de groei vooral op het niveau van software en online platformen. Het zwaartepunt van het Vlaamse kijkpatroon komt meer en meer online te liggen. Live (en uitgesteld) kijken daalt en het doorknippen van de kabel (‘cordcutting') zet zich verder. Toch staat dit de lokale Vlaamse mediamerken niet in de weg om een belangrijke rol te blijven spelen in de kijkervaring. Met hun online zenderp…

Vlaanderen blijft digitaal versnellen. Daar waar we op vlak van hardware nog maar weinig verandering zien, ligt de groei vooral op het niveau van software en online platformen. Het zwaartepunt van het Vlaamse kijkpatroon komt meer en meer online te liggen. Live (en uitgesteld) kijken daalt en het doorknippen van de kabel (‘cordcutting') zet zich verder. Toch staat dit de lokale Vlaamse mediamerken niet in de weg om een belangrijke rol te blijven spelen in de kijkervaring. Met hun online zenderplatformen zijn ze er namelijk in geslaagd hun voet naast die van de streamingplatformen te plaatsen en zien we tegenwoordig zelfs meer groei bij hun platformen dan in de streamingmarkt. De shift naar online lijkt dus goed doorstaan, maar daarmee zijn we nog niet in stabieler vaarwater. Ondertussen zien we ook steeds meer het belang toenemen van sociale media en personenmerken als platform en/of gatekeeper naar video. Voor zowel overheidsdiensten als andere dienstverlening (shopping, banking, werk, ...) zien we dat alsmaar meer Vlamingen de weg vinden naar online dienstverlening en los kunnen komen van de klassieke fysieke invulling via papier, aan het loket of op de fysieke werk- of winkelvloer. Met voor elk van die platformen ook een appje als toegangspoort, zien we de smartphone nog maar eens aan belang winnen. Echter, het loskomen van de ‘klassieke’ vormen van dienstverlening staat dan ook zeker niet gelijk aan het loslaten van die dienstverlening. Integendeel. Het aantal Vlamingen dat zich volledig op online dienstverlening berust, daalt zelfs. De realiteit is er dus eentje die vooral hybride is van aard, en waar we zowel op vlak van toegang, vaardigheden als attitudes nog steeds een digitale kloof hebben.

Die digitale versnelling is niet voor iedereen evident. Quasi elke Vlaming heeft wel ‘een’ vorm van connectiviteit en minstens één slim toestel om met die online wereld te connecteren, maar dat is niet altijd voldoende om ook volwaardig te kunnen participeren. Twee op tien Vlamingen mist een betere connectiviteit of meer schermen; en een groeiende groep – niet in het minst bij de jongeren – mist (het zelfvertrouwen in) de vaardigheden om die versnelling te nemen zonder op de digitale adem te trappen. Gevoelsmatig zien we dan ook één op twee Vlamingen voor wie de digitale veranderingen te veel in aantal en te snel op elkaar komen; en één op drie zich geforceerd voelt in die digitale transformatie. Op het pad richting een inclusieve digitale transformatie zien we een nog steeds overwegend positieve, maar alsmaar minder naïeve Vlaming ten aanzien van technologie; maar ook de kiem voor uitdiepende kloven en weerstand die moeten worden overwonnen, en vaardigheden en vertrouwen die moeten worden gewonnen.
Hét platform dat in 2023 zijn entree allerminst miste in Vlaanderen was ChatGPT. Samen met de andere generatieve AI-platformen maakte dit platform artificiële intelligentie concreet en tastbaar voor de Vlaming. Daardoor zien we al meteen een grote groep Vlamingen die het in de dagelijkse werk- en of studiepatronen integreert. Deze AI-platformen vormen dan ook een kiem voor een vierde dimensie van de digitale kloof, namelijk deze van efficiëntie (naast toegang, vaardigheden en attitudes). Een kloof tussen diegenen die AI omarmen en efficiënter door het takenpakket werken, en diegenen die AI niet willen/kunnen omarmen, maar daardoor niet op die efficiëntiewinst kunnen intappen. Tegenover de grote nieuwsgierigheid in AI staat echter ook een sterk gestegen bezorgdheid omtrent de impact van AI op privacy, werk en desinformatie. In termen van technologieparadoxen werd onze relatie met technologie daardoor nog wat complexer. Naast de bestaande drie paradoxen (afhankelijkheid, waarheid en data) die we in 2023 opnieuw zagen aangescherpt, komt daar nu een vierde paradox bij. Een paradox waarbij we een split zien tussen overtuigde voor- en tegenstanders van AI, en daartussenin meer dan de helft van Vlaanderen die nog zoekend is naar een positie ten aanzien van AI.

Bron: https://www.imec.be/nl/kennisuitwisseling/techmeters/digimeter/imecdigimeter-2023 - 05-03-2024