De verdeling van de woonsubsidies naar inkomen en stedelijkheidsgraad: Vlaanderen en Nederland vergeleken

Uit het voorwoord:

Met het verdelen van subsidies via de woningmarkt worden de inkomens van huishoudens herverdeeld. Deze hebben al dan niet bewust de herverdeling van inkomens tot gevolg. In die situatie kiest een overheid ervoor om de herverdeling niet alleen via de inkomens te laten verlopen om een gelijke uitgangssituatie te scheppen voor alle huishoudens (gelijkheid in kansen). Alvorens de inkomensherverdeling via de woningmarkt in beeld kan worden gebracht, is het van belang om de hoogte e…

Uit het voorwoord:

Met het verdelen van subsidies via de woningmarkt worden de inkomens van huishoudens herverdeeld. Deze hebben al dan niet bewust de herverdeling van inkomens tot gevolg. In die situatie kiest een overheid ervoor om de herverdeling niet alleen via de inkomens te laten verlopen om een gelijke uitgangssituatie te scheppen voor alle huishoudens (gelijkheid in kansen). Alvorens de inkomensherverdeling via de woningmarkt in beeld kan worden gebracht, is het van belang om de hoogte en de verdeling van de subsidies op de woningmarkt te schetsen. Dit is het onderwerp van deze studie. Dit rapport verheldert bij wie  ‐ in welke woningmarktsector, in welke inkomensgroep en bij welke stedelijkheidsgraad ‐ de subsidies terechtkomen. Daarmee wordt de formele incidentie van subsidies in beeld gebracht. Dit is een eerste stap op weg naar het bepalen van de effecten van subsidies op het gedrag van huishoudens als gevolg van de uiteindelijke herverdeling van inkomen.

 

Om het woonbeleid in Vlaanderen in een breder perspectief te plaatsen, worden de Vlaamse uitkomsten naast de Nederlandse gelegd. Op de eerste plaats komt het bredere perspectief tot stand door de redenaties van twee ‘landen’ ten aanzien van de woonsubsidiëring, inclusief de woonfiscaliteit, te vergelijken. Op de tweede plaats leidt de keuze om de ruimtelijk impact van subsidies, weer te geven via de verstedelijkingsgraad tot diepere inzichten over de mogelijke impact van de subsidie. De mate waarin subsidies ongelijk verdeeld worden over verschillende groepen huishoudens in verschillende woningmarktsectoren en wonend in een verschillende stedelijke omgeving komt in beeld.  

 

In lijn met de internationale literatuur rond subsidies op het vlak van wonen wordt een economische definitie van subsidie gehanteerd; te weten een subsidie als een verlaging van de kostprijs van de woondienst als gevolg van een directe of indirecte overheidstussenkomst. Deze definitie is gebaseerd op de zienswijze dat een woning een investeringsgoed is dat diensten, in casu woondiensten, levert. De kostprijs van de woondienst zonder rekening te houden met enige subsidie wordt derhalve als ijk‐ punt gesteld. Vervolgens zijn de berekeningen uitgevoerd om de feitelijke kostprijs te schatten. Een lagere feitelijke kostprijs dan de ijkpuntkostprijs levert het subsidiebedrag.