Datagedreven innovatie in gemeenten: De lessen van 18 dataprojecten

Veel gemeenten hebben afgelopen jaren een start gemaakt met datagedreven werken onder andere met het uitvoeren van vele experimentele projecten. Dit onderzoek kijkt terug op de periode 2015-2020 en inventariseert wat er geleerd kan worden van de vele dataprojecten. Hiervoor zijn 18 succesvolle dataprojecten van verschillende gemeenten onder de loep genomen. Het gaat hierbij om projecten waarvan de datagedreven innovatie is geïmplementeerd, waarmee publieke waarde is gecreëerd, en die zo mogelijk…

Veel gemeenten hebben afgelopen jaren een start gemaakt met datagedreven werken onder andere met het uitvoeren van vele experimentele projecten. Dit onderzoek kijkt terug op de periode 2015-2020 en inventariseert wat er geleerd kan worden van de vele dataprojecten. Hiervoor zijn 18 succesvolle dataprojecten van verschillende gemeenten onder de loep genomen. Het gaat hierbij om projecten waarvan de datagedreven innovatie is geïmplementeerd, waarmee publieke waarde is gecreëerd, en die zo mogelijk ook zijn opgeschaald. Bij het laatste gaat het om het gebruik van de innovatie door andere gemeenten. De focus van het onderzoek lag op innoveren en leren.

De meeste cases spelen zich af in het fysiek en het sociaal domein en enkele op veiligheid en financiële bedrijfsvoering. De fysieke cases hebben betrekking op de openbare ruimte (handhaving, slim vegen, aanpak hondenoverlast, simulatie bezoekersstromen), wonen (woningbouwmonitor, fundering woningen) en mobiliteit (voorspellen verkeersdrukte, verkeersveiligheid). De sociale cases gaan over voorspelmodellen voor WMO en startkwalificatie jongeren, monitoren, schuldhulpverlening (‘digitaal luisteren’ en ‘huishoudboekje’) en kwaliteitsslag jeugdbeleid.

Factoren die tot resultaten hebben geleid zijn onder meer zeer vaardige projectleiders, het werken met multidisciplinaire innovatieteams en sterke drijfveren van betrokkenen om te vernieuwen. Er is veel te leren van de markt en door op een informele en cyclische wijze te leren, vergroot je de kans op succes van het project. En vermeldingswaardig is ook dat het onderzoek voor een belangrijk deel is uitgevoerd door professionals van gemeenten zelf om een zo goed mogelijk beeld te krijgen van de praktijk.

De onderzoekers geven tot slot drie perspectieven voor datagedreven en publieke innovatie:

1. missiegedreven innovatie waarbij de actoren uit de quadruple helix (overheid,markt, kennisinstellingen, bewoners) samenwerken om complexe opgaven zoals klimaatverandering aan te pakken.
2. om innovatieprojecten succesvoller te maken met een systematische wijze van leren en het inzetten van informele en formele leerinterventies, kunnen practitioners en/of innovatie-adviseurs en HR-adviseurs gebruik maken van prestatiegerichte leerstrategieën
3. vernieuwing is mogelijk in een open innovatieproces, met inwoners en partijen uit de samenleving verenigd in communities.

Voor gemeenten die een start willen maken of al werken met datagedreven werken geeft deze publicatie de nodige inzichten om projecten op een hoger niveau te tillen.