De wereld is veranderd
In de voorbij 20 jaar is het aantal alleenstaanden aanzienlijk toegenomen, van 39% tot 45% van de huishoudens. Dit heeft zijn invloed op het koopgedrag. We zien een trend van meerdere winkelbezoeken per week. We merken ook een toename van avondaankopen en zondagswinkelen, met steeds meer werkenden en tweeverdieners.
Het koopgedrag van de Belg is drastisch veranderd.
Steeds meer Belgen doen hun aankopen nu online. Die onlinemarkt is in België met 120% gegroeid in zeven jaar tijd. De handel wordt steeds internationaler Voor veel online verkopen worden de bestellingen verwerkt door buitenlandse distributiecentra.
De handel heeft de afgelopen jaren in het oog van de storm gestaan: naast de digitale revolutie hebben we te maken gehad met de coronacrisis en vorig jaar met de energie- en inflatiecrisis.
Voedingshandel
De voedingshandel wordt op dit moment zwaar getroffen door de huidige energieen inflatiecrisis, maar tegelijk neemt ze haar rol op om de prijzen voor de klanten In 2022 werd slechts 40% van de verhoogde voedingsprijzen doorgerekend aan de eindklant.
De handelaars zijn de voortrekkers voor lage prijzen voor de klanten, ook op momenten dat de druk van andere schakels in de voedingsketen (boeren, voedingsindustrie) groot is om de prijzen te verhogen. De handel is een sector bij uitstek die toont dat een sterke concurrentie leidt tot lagere prijzen.
Als we de omzet corrigeren voor inflatie zien we dat we een bestendige daling kennen van de omzet in de sector, met uitzondering van de 2 coronajaren. Na corona, in 2022, lag de omzet lager dan in 2015. Dit in tegenstelling met onze buurlanden waar er wel een positieve omzetevolutie is. In Nederland en Duitsland is het omzetcijfer in dezelfde periode gegroeid met respectievelijk 4% en 4,8%, in Frankrijk loopt die groei zelfs op tot 19,7%.
Deze omzetdaling in België heeft te maken met toegenomen concurrentie.. Niet alleen door nieuwe spelers in de sector van de supermarkten (bv. ‘on the go’-winkels), maar ook door aanbieders van bijvoorbeeld maaltijdboxen. Deze markt die al enkele jaren in ontwikkeling is, kende een versnelde groei tijdens corona en verdrievoudigde in één jaar tijd. Daarnaast zijn er ook steeds meer buitenlandse online aanbieders die hun pijlen richten op België. Tenslotte zit de grenshandel weer in de lift na een terugval tijdens de coronaperiode. Het eerste kwartaal van 2023 stegen de grensaankopen in Frankrijk met bijna 70% ten opzichte van dezelfde periode een jaar eerder.
We merken ook dat consumenten door de energie-inflatie en door de bijzonder hoge voedingsinflatie hun koopgedrag aanpassen met opnieuw een negatief effect op de omzet in de voedingshandel.
Dit alles heeft ertoe geleid dat ook de marges van onze supermarkten flink zijn aangetast. Na een beperkte stijging in 2020, vallen de netto winstmarges terug tot slechts 1,29% in 2021. Dit omdat supermarkten de gestegen kosten (huur, energie, goederen, lonen, verpakking, logistiek) niet volledig doorrekenen aan hun klanten.
Non-food handel
In de non-food zien we een gelijkaardig verhaal. Ook hier valt er nauwelijks groei te noteren. 8,6% in de voorbije zeven jaren. Opnieuw zien we de kloof met onze buurlanden vergroten. Duitsland weet in dezelfde periode een groei te realiseren van 24 %, in Nederland groeide de non-food met 29% en opnieuw spant Frankrijk hier de kroon met een sterke groei van maar liefst 35%.
Ook hier is één van de oorzaken de toegenomen online concurrentie. Niet alleen van retailers en platformen uit het buitenland. Ook merken zorgen voor extra concurrentiedruk door steeds vaker rechtstreeks aan eindklanten te verkopen.
