Deze omgevingsanalyse is het resultaat van het schrijfwerk van het volledige team kennisbeleid van de afdeling Strategische Beleidsondersteuning van het departement Onderwijs en Vorming, met input en feedback van collega-experten uit alle entiteiten van het beleidsdomein Onderwijs en Vorming. Ze volgt de klassieke DESTEP-indeling die een grondige macro-analyse toelaat van de omgeving waarbinnen het onderwijs zich situeert. Naast de 6 klassieke onderdelen van zo’n analyse, voegden we er een zevende aan toe, m.n. een overzicht van de resultaten van het recente Vlaamse en internationale onderwijseffectiviteitsonderzoek, dat ons inzichten geeft in
de output van het onderwijs(beleid).
Ondanks de klassieke DESTEP-indeling vormt onderwijs en onderwijsbeleid natuurlijk wel de inhoudelijke focus van deze omgevingsanalyse. Het is op basis van deze focus dat de verschillende theses ontwikkeld werden die ook de afbakening inhouden van deze analyse. Ongetwijfeld hadden we andere theses kunnen formuleren in elk van de geanalyseerde maatschappelijke domeinen, maar op basis van een grondige afweging werden deze theses weerhouden omdat ze als het meest relevant werden gezien in relatie tot het onderwijs(beleid).
Een omgevingsanalyse kijkt naar de toekomst, naar de trends en belangrijke demografische, maatschappelijk, politiek-sociale, economische, ecologische en technologische evoluties. Een omgevingsanalyse kijkt naar die trends los van het gevoerde beleid van de afgelopen legislaturen en is dus bijgevolg geen beleidsevaluatie. Op geen enkele manier worden er in deze analyse linken gelegd met recente of vroegere beleidsinitiatieven. Deze omgevingsanalyse probeert de trends ook zo objectief, neutraal mogelijk weer te geven, voegt er geen eigen waardenoordeel aan toe, stelt geen oplossingen voor en doet geen beleidsvoorstellen. Voor deze omgevingsanalyse werd gebruik gemaakt van een brede waaier aan kwalitatieve en kwantitatieve bronnen zoals Vlaams en internationaal (onderwijs)onderzoek (al dan niet in opdracht van het beleidsdomein Onderwijs en Vorming), een uitgebreide set aan indicatoren en statistieken, monitoringsinstrumenten en leerlingprestatiemetingen. Bij het meer kwalitatieve onderzoek werden de theses vanuit verschillende invalshoeken benaderd en worden soms verschillende onderzoeksinzichten tegenover elkaar geplaatst.
De tekst werd eind september gefinaliseerd waardoor we de resultaten van belangrijk onderzoek zoals dat naar de tijdsbesteding bij leraren, de ICT-monitor en de capaciteitsmonitor konden opnemen in deze analyse. Maar ook in de periode tussen het afronden van het redactionele werk en de verkiezingen eind mei 2019 worden nog tal van onderzoeksrapporten en -resultaten verwacht die uiteindelijk niet opgenomen zullen worden in deze omgevingsanalyse. De keuze om deze omgevingsanalyse vroeger af te werken, vertrekt vanuit het gegeven dat we op deze manier input en inspiratie willen geven aan beleidsmakers, belangenorganisaties en partijen wanneer ze hun programma’s en memoranda uitschrijven.
