Het "Actieplan Ruimte voor Bedrijvigheid" van de Vlaamse Regering beschrijft de belangrijkste acties en beleidslijnen die Vlaanderen wil uitrollen om het aanhoudend tekort aan beschikbare en bruikbare ruimte voor ondernemingen aan te pakken. Vlaanderen staat voor de uitdaging om wonen, werken en ontspanning te combineren op een beperkte oppervlakte, terwijl ook open ruimte behouden moet blijven. Dit actieplan is een antwoord op het nijpend tekort aan bedrijventerreinen, in het bijzonder in regio’s met veel economische activiteit.
De coronapandemie, geopolitieke spanningen, de energietransitie en internationale concurrentie hebben de nood aan economische weerbaarheid vergroot. Tegelijk zijn er structurele tekorten aan grote kavels en geschikte locaties voor nieuwe bedrijfsactiviteiten. De actuele cijfers tonen een structureel dalende trend in het effectief beschikbaar aanbod aan bedrijventerreinen, met voor West-Vlaanderen in januari 2025 slechts 11,8 ha aan onbebouwde en 21,5 ha aan bebouwde percelen groter dan 3 ha.
Kernacties en beleidsmaatregelen
1. Maximaal benutten van bestaande ruimte
- Prioriteit gaat naar het activeren van ‘slapende’ terreinen, reconversie van leegstaande bedrijfsgebouwen en herbestemming van verwaarloosde sites, om bijkomend ruimtebeslag zoveel mogelijk te vermijden.
- Bestaande bedrijventerreinen worden getransformeerd tot ‘future-proof’ en ruimteproductievere locaties, met aandacht voor verduurzaming, collectieve investeringen en circulaire economie.
2. Ruimte voor nieuwe ontwikkeling
- Enkel indien hergebruik en reconversie niet volstaan, wordt nieuwe ruimte bestemd, liefst via een planologische compensatie zodat netto geen extra open ruimte verdwijnt.
- Specifieke planteams werken aan de bestemming van strategische nieuwe bedrijventerreinen. Voor West-Vlaanderen wordt de provincie betrokken bij het uittekenen van minstens 130 ha nieuwe bedrijventerreinen, onder meer in de Poort zeehaven Port of Antwerp-Bruges en het economisch kerngebied Brugge.
3. Aanpak leegstand en beter beheer
- Een integraal leegstandsbeleid stimuleert hergebruik, met een digitale tool voor inventarisatie en een vereenvoudigd proces voor detectie en registratie van leegstaande bedrijfsruimtes.
- Matchmaking via vastgoedplatforms, ondersteuning van lokale besturen en heffingen op langdurige leegstand zorgen voor meer activering van bestaande ruimte.
4. Bovenlokaal aanbodbeheer
- Structurele monitoring en sturing van bedrijventerreinen gebeurt interbestuurlijk op het niveau van referentieregio’s. Dit moet leiden tot een gebiedsdekkend, actueel beeld en gerichte acties rond activering, herbestemming en aanleg.
- Er wordt gewerkt aan een atlas van zoekzones in elke provincie met de bedoeling snel in te spelen op de noden van ondernemingen.
5. Verweven werklocaties en kernversterking
- De focus ligt op het verweven van werkplekken in bestaande stedelijke kernen, om de druk op bedrijventerreinen te verminderen en vitale kernen te versterken.
6. Hervorming van regelgeving en stimulansen
- Het actieplan voorziet in voorstellen tot aanpassing van stedenbouwkundige voorschriften, het invoeren van lichtere regels waar mogelijk en het ondersteunen van collectieve verduurzaming van bedrijventerreinen.
