Waarom burgerpanels in Ierland wél werkten en in Australië mislukten: inspiratie voor burgerparticipatie

Ierland bewijst dat gelote burgerpanels, mits goed georganiseerd, kunnen leiden tot breed gedragen klimaatmaatregelen en effectieve beleidsverankering. In 2016 richtte de Ierse overheid een Citizens’ Assembly op, bestaande uit 99 gelote burgers, die onder begeleiding van experten en onafhankelijke moderatoren beleidsaanbevelingen formuleerde over o.a. klimaatverandering. De deliberaties werden transparant opgezet via livestreams, een eigen website en mediaverslaggeving, waardoor het draagvlak zi…

Ierland bewijst dat gelote burgerpanels, mits goed georganiseerd, kunnen leiden tot breed gedragen klimaatmaatregelen en effectieve beleidsverankering. In 2016 richtte de Ierse overheid een Citizens’ Assembly op, bestaande uit 99 gelote burgers, die onder begeleiding van experten en onafhankelijke moderatoren beleidsaanbevelingen formuleerde over o.a. klimaatverandering. De deliberaties werden transparant opgezet via livestreams, een eigen website en mediaverslaggeving, waardoor het draagvlak zich uitbreidde tot buiten het panel. Resultaat: dertien duidelijke klimaatvoorstellen, waarvan sommige (zoals het recht op verkoop van zonne-energie en afbouw van turfsupsidies) quasi-unaniem werden goedgekeurd. Het parlement volgde op met een commissie en wetgeving, resulterend in het Climate Action Plan 2019.

Australië daarentegen faalde. De toenmalige premier Julia Gillard koppelde een gelijkaardig burgerpanel aan haar verkiezingscampagne en het controversiële emissiehandelssysteem, waardoor het initiatief al snel als politiek gemanipuleerd werd gezien. Door slechte communicatie, vage doelstellingen en een onduidelijk vervolgtraject kreeg het panel nooit legitimiteit en werd het vervangen door klassiek partijpolitiek overleg — zonder voldoende draagvlak.

De vergelijking toont dat burgerpanels geen technische instrumenten zijn, maar sterk afhangen van hun politieke en maatschappelijke inbedding. Transparantie, onafhankelijkheid en opvolging zijn cruciaal. Ook in België wordt geëxperimenteerd met klimaatcafés en burgerberaden. Voor lokale en regionale besturen zijn de Ierse lessen bijzonder waardevol als leidraad voor participatief klimaatbeleid.