Urban Living Labs maken steden toekomstbestendig via experiment en co-creatie

Urban Living Labs zijn stedelijke proeftuinen waarin lokale overheden, onderzoekers, ontwerpers, bedrijven en bewoners gezamenlijk experimenteren met innovatieve oplossingen voor complexe uitdagingen zoals energietransitie, klimaatadaptatie en leefbaarheid. De aanpak is iteratief en praktijkgericht, en bevordert niet enkel technologische, maar ook sociale en beleidsmatige vernieuwing. 

Een sprekend voorbeeld van de Living Lab-aanpak is het project Living Lab Energy op het Utrecht Science Pa…

Urban Living Labs zijn stedelijke proeftuinen waarin lokale overheden, onderzoekers, ontwerpers, bedrijven en bewoners gezamenlijk experimenteren met innovatieve oplossingen voor complexe uitdagingen zoals energietransitie, klimaatadaptatie en leefbaarheid. De aanpak is iteratief en praktijkgericht, en bevordert niet enkel technologische, maar ook sociale en beleidsmatige vernieuwing. 

Een sprekend voorbeeld van de Living Lab-aanpak is het project Living Lab Energy op het Utrecht Science Park, dat deel uitmaakt van het Europese PED-StepWise-initiatief. Hier worden slimme energienetwerken getest die lokale opwekking koppelen aan flexibiliteit in verbruik. De integratie van zonnepanelen in publieke ruimte gebeurt niet alleen op technische gronden, maar ook via sociale inpassing. Daarnaast wordt geëxperimenteerd met participatieve gedragsinterventies, ondersteund door realtime visualisatietools voor energiestromen. Door experimenten uit te voeren in een semi-openbare stedelijke omgeving ontstaat bruikbare kennis die verder gaat dan theoretische modellen, en vergroot het draagvlak bij bewoners.

Binnen de City Deal Dynamische Binnensteden wordt actief geëxperimenteerd met ontwerpgerichte oplossingen voor leegstand en verdichting, zoals wonen boven winkels of multifunctioneel ruimtegebruik. Ontwerpers en beleidsmakers werken hierbij met spelvormen als transformatietarotkaarten en gebiedsstrategiebordspellen, die de dialoog tussen actoren stimuleren en complexe transities tastbaar maken. In het vervolgproject City Deal Tijdloze Grachten ligt de nadruk op het verankeren van de lessen uit lokale experimenten in standaarden, opleidingen en beleidsinstrumenten. Zo ontstaat een methodisch onderbouwde benadering die schaalbaar en overdraagbaar is naar andere stedelijke contexten.

Deze tekst kwam tot stand in interactie met AI.